شناختنامه ابراهیم یونسی
| شناختنامه ابراهیم یونسی | |
|---|---|
 | |
| پدیدآوران | ورزنده، امیر (نویسنده) نینوا، سید شجاع (محقق) |
| ناشر | نگاه |
| مکان نشر | تهران |
| سال نشر | 1397 |
| شابک | 0ـ305ـ376ـ600ـ978 |
| کد کنگره | |
شناختنامه ابراهیم یونسی تألیف جمعی از نویسندگان به کوشش امیر ورزنده، سیدشجاع نینوا؛ این شناختنامه تلاشی است برای واکاوی شخصیتی که تمام عمر خود را صرف نوشتن کرد، کسی که بیش از هشتاد عنوان ترجمه و تألیف را به کتابخانه ایرانزمین تقدیم کرده است. کسی که پای استوار ترجمۀ ایران است و میلههای زندان نتوانست قامت قلمش را خم کند و حتی در بند هم نوشت و ترجمه کرد.
گزارش کتاب
ابراهیم یونسی در سال ۱۳۰۵ در بانه متولد شد، تحصیلات ابتدایی و متوسطه خود را در شهر بانه و سقز به پایان رساند و در سال 1322 به تهران رفت و وارد دانشکده افسری شد و در سال 1327 فارغ التحصیل شد. در جوانی برای تحصیل به دانشگاه سوربن فرانسه رفت و دکتری اقتصاد گرفت و سپس به ایران آمد و به ارتش پیوست و در ارتش هم یک پایش را از دست داد. او با وجود اینکه در فرانسه تحصیل کرد و با این زبان آشنایی داشت، مترجم زبان انگلیسی شناخته شده است و ظاهرا از میان بیش از هفتاد تا هشتاد اثری که با نام خود یا نام مستعار سیروان آزاد ترجمه کرده تنها یک عنوان آن از زبان فرانسه برگردانده شده است. همانند بسیاری از جوانان اهل کتاب آن روزگار به حزب توده متمایل شد و به همین دلیل هم گرفتار زندان شد. از افسران بازمانده شبکه نظامی حزب توده ایران در سالهای پیش از کودتای 28 مرداد بود و پس از کودتا نیز در زندان ماند. ابتدا به اعدام محکوم شد، اما به دلیل از دستدادن پایش حکم وی به حبس ابد تبدیل شد و سرانجام در سال 1341 آزاد شد. "هنر داستاننویسی" و ترجمۀ "آرزوهای بزرگ" از کارهای وی در دوران زندان است. یونسی هنر داستان نویسی را در زندان و در سیوسهچهار سالگی با استفاده از منابع خارجی و با ترجمه و تدوین آنها نوشت؛ به دلیل آنکه تا آن زمان نمونه مشابهی به زبان فارسی نداشت، با استقبال علاقمندان داستاننویسی روبرو و بارها تجدید چاپ شد و تا سالها یکی از منابع مهم آموزش داستاننویسی در ایران بود. او افزون بر ترجمه به داستاننویسی هم روی آورد و آثار گوناگونی را منتشر کرد. داستانهای او دارای خصلتهای بومی هستند و در روستاها و شهرهای مرزی کردستان میگذرند. بعد از سالهای زندان در مرکز آمار استخدام شد(۱۳۴۴)، در میانه دهه پنجاه از جمله کسانی بود که کمیته دفاع از حقوق بشر را در ایران بنا گذاشت. در سالهای پس از انقلاب توسط دولت مهندس بازرگان به عنوان نخستین استاندار کردستان برگزیده شد. اما بعد از سقوط دولت بازرگان کار سیاست را کنار نهاد و تنها به تألیف و ترجمه پرداخت. تا اوایل نهمین دهه زندگی خود نیز همچنان به ترجمه ادامه داد تا اینکه در۸۴ سالگی قلم را بر زمین گذاشت و اعلام بازنشستگی کرد. یونسی در آخرین سال عمر خود دچار آلزایمر شده بود و سرانجام در بهمن ماه 1390 دار فانی را وداع گفت.
این شناختنامه تلاشی است برای واکاوی شخصیتی که تمام عمر خود را صرف نوشتن کرد، کسی که بیش از هشتاد عنوان ترجمه و تألیف را به کتابخانه ایرانزمین تقدیم کرده است. کسی که پای استوار ترجمۀ ایران است و میلههای زندان نتوانست قامت قلمش را خم کند و حتی در بند هم نوشت و ترجمه کرد.
در این کتاب شخصیت چندبعدی ابراهیم یونسی چه به عنوان مترجم و چه به عنوان نویسنده و روشنفکر بررسی شده است. افزون بر یادداشتهایی که قلم به دستان نامدار ایران در وصف و رثایش نوشتهاند و پیشتر در مطبوعات چاپ شده است، کسانی نیز یادداشتها و مقالاتی ویژه برای این شناختنامه نوشتهاند. مقالات علمی و پژوهشی قابل تأملی نیز در باب ابراهیم یونسی داستاننویس و ابراهیم یونسی مترجم در این کتاب آمده است. چند گفتگوی مفصل با ایشان نیز بیپروا و بیپرده چهره این مرد بزرگ را برای خواننده آشناتر کرده است.
«دو خصیصۀ زباندانی و زمانفهمی دکتر یونسی در جایجای ترجمهها و آثار تألیفیاش دیده میشود. زباندانی یونسی هم در زبان مبدأ و هم در زبان مقصد آنچنان است که ترجمههایش بوی ترجمه نمیدهند. زبان روان و شیوا با لحنها و سبکهایی درخور و متناسب با متن شاخصۀ ترجمههای اوست. ابراهیم یونسی زمانفهم است؛ یعنی درک و فهم درستی از زمان و زمانۀ خویش دارد و ضرورتهای تاریخی و اجتماعی دوران خودش را بهخوبی میشناسد. تألیف «هنر داستاننویسی» آن هم در زندان پاسخ به یکی از آن ضرورتهایی است که یونسی پیش از هر کس دیگری درکش کرده بود».
«یونسی از آنجا که زبان مادریاش کردی بود، در رمانهایش از امکانات وسیع زبان کردی نیز بهرهها برده است و بر مخزن بزرگ واژگان فارسی، واژه و عبارت و اصطلاح افزوده است. از سویی دیگر زبان داستاننویسی یونسی زبانی ویژه است که هویتی مستقل به آنها بخشیده است. شخصیتهای داستانی یونسی از سر تعمد و ضرورت به قول دکتر رهبر محمودزاده به فارسی لهجهداری سخن میگویند، اصلاً فارسی لهجهدار یونسی در رمانهایش ابزاری است برای بیان آنچه تنها با زبان داستان میشود گفت».[۱]
پانويس
منابع مقاله
پایگاه کتابخانه تخصصی ادبیات