شرح فارسی بر رسائل شیخ مرتضی انصاری (أوضح الشروح في فرائد الأصول)
| شرح فارسی بر رسائل شیخ مرتضی انصاری (أوضح الشروح فی فرائد الأصول) | |
|---|---|
 | |
| پدیدآوران | انصاری، مرتضی بن محمدامین (نویسنده) اصغری، عبدالله (شارح) |
| عنوان‌های دیگر | اوضح الشروح فی فرائد الاصول فرائد الاصول. شرح |
| ناشر | قيام |
| مکان نشر | قم - ایران |
| سال نشر | 1383 ش |
| چاپ | 1 |
| شابک | 964-6871-62-3 |
| موضوع | اصول فقه شیعه انصاری، مرتضی بن محمد امین، 1214 - 1281ق. فرائد الاصول - نقد و تفسیر |
| زبان | فارسی |
| تعداد جلد | 2 |
| کد کنگره | BP 159/8 /الف8ف40224* |
| نورلایب | مطالعه و دانلود pdf |
شرح فارسى بر رسائل شيخ مرتضى انصارى (اوضح الشروح فى فرائد الاصول)، اثر سيد عبدالله اصغرى است. به نظر مؤلف، اين شرح، نه تنها واضح‌ترين، بلكه دقيق‌ترين و جامع‌ترين و ساده‌ترين شروح رسائل به شمار مى‌رود.
مؤلف، از لحاظ دقت در عمق مطالب و مباحث و مواظبت در تبيين و تشريح دورترين نكات و رموز و فرونگذاردن كوچك‌ترين مطلب و بررسى حتى ريزه‌كارى‌هاى هر مبحثى، زحمات و مشقات بيش از حد معمول متحمل شده است.
ساختار
كتاب، مشتمل بر دو جلد است و متأسفانه بقيه مجلدات آن فعلاً در دسترس نيست. جلد اول، فقط شامل مبحث قطع بوده و جلد دوم، از بحث ظن شروع شده و با ادله حجيت خبر واحد به پايان مى‌رسد. در اين شرح، عبارات و عناوين كتاب «رسائل» با ذكر شماره صفحه و سطر، مشخص شده است و حرف(ق) اشاره به كتاب رسائل قديم است و حرف(ج) اشاره به كتاب «رسائل» چاپ جديد(چاپ جامعه مدرسين).
گزارش محتوا
مؤلف، درباره اينكه چرا امارات و اصول عملى نمى‌توانند جانشين قطع موضوعى وصفى بشوند، بيان مى‌كند كه سر و انگيزه مطلب آن است كه ادله حجيت اماره و اصل، تنها كارى كه انجام مى‌دهند آن است كه مؤداى اماره و اصل را، نازل منزله واقع قرار مى‌دهند؛ مثلاً اگر مكلف، نسبت به وجود خمر يقين پيدا كند، وجوب اجتناب مترتب مى‌شود؛ حال اگر خبر واحد قائم شد كه فلان مايع خمر است و يا استصحاب جارى شد كه فلان مايع خمر است، ادله حجيت خبر واحد و ادله حجيت استصحاب، مايع مذكور را نازل منزله واقع قرار مى‌دهد؛ يعنى خبر واحد و استصحاب، نقش يقين را از لحاظ كشف واقع ايفاء مى‌نمايند و احكام خمر مترتب مى‌شود و لذا خبر واحد و استصحاب با كمك ادله اعتبار آنها، مى‌توانند جاى‌گزين قطع طريقى و قطع موضوعى طريقى بشوند و اما ادله اعتبار خبر واحد و استصحاب توانايى آن را ندارند كه علاوه بر قرار دادن مؤداى خبر واحد و استصحاب را به منزله واقع، خود خبر واحد و استصحاب را نازل منزله صفت قطع قرار بدهند. مؤلف، در بحث تجرى اشكال مهمى را بر كلام صاحب فصول وارد كرده كه حتى مرحوم شيخ نيز آن را متذكر نشده است و آن اينكه هر دو عنوان تجرى و معصيت، از نظر اصطلاح با هم تباين دارند و در هيچ جا با هم اجتماع نمى‌كنند و در يك مورد صادق نخواهند بود؛ مثالى را كه براى تصادم تجرى و معصيت ذكر كرده‌اند، تنها مصداق معصيت است و تجرى به معناى اصطلاحى اصلاً صادق نخواهد بود.
مؤلف، تصريح مى‌كند كه مرحوم شيخ در مورد قطع حاصل از مقدمات عقليه و حكم عقل و براهين عقلى، راه وسط و ميانه را انتخاب فرمودند؛ به‌طورى كه نه روش اخبارى‌ها درست است كه به‌كلى حكم عقل و مطالب آن را از اعتبار ساقط مى‌دانند و نه مذهب بعضى‌ها درست است كه به خاطر علاقه‌مندى به ادراكات و استدلالات عقلى، از روايات و احاديث روى گردانده‌اند و با قياس و استحسان عقلى سر و كار دارند.
جلد دوم كتاب، مربوط به ظن و امارات غير علمىِ مفيد ظن مى‌باشد. در اين جلد، در دو مقام بحث مى‌شود:
مقام اول: آيا از ديد عقل، تعبدو پاى‌بند شدن به ظن و در رابطه با احكام و تكاليف شرعى، ظن را به‌عنوان حجت شرعى شناختن و طبق آن عمل كردن، امكان دارد يا خير؟
مقام دوم: آيا تعبدبه ظن عقلاً و شرعاً به وقوع پيوسته است يا خير؟
شارح، در اين كتاب مطالب ارزش‌مندى را ارائه می‌دهد و با تبيين و تشريح ادله حجيت خبر واحد، كتاب را به پايان مى‌رساند.
منابع مقاله
مقدمه و متن كتاب.