شرح الباقيات الصالحات

شرح الباقيات الصالحات
پدیدآوران	اقلیشی، احمد بن معد (نويسنده) بن عزوز، محمد (محقق)
عنوان‌های دیگر	انوار الاثار المختصه بفضل الصلاه علی النبی المختار صلی الله علیه و سلم ** ایضاح المعانی الزاهرات و الافصاح بحقائق العبارات فی شرح الکلمات الباقیات الصالحات
ناشر	دار ابن حزم ** مرکز التراث الثقافي المغربي
مکان نشر	لبنان - بیروت ** مغرب - دار البیضاء
سال نشر	1424ق
چاپ	1
شابک	‎-
موضوع	دعاها - احادیث - صلوات - احادیث
زبان	عربی
تعداد جلد	1
کد کنگره	‏/‎‏الف‎‏7‎‏ش‎‏4 266 BP
نورلایب	مطالعه و دانلود pdf

شرح الباقيات الصالحات، از آثار ادیب، شاعر، محدث‌، لغوی و صوفى اندلسى‌ قرن ششم هجری قمری، ابوالعباس احمد بن‌ معد بن‌ عیسى بن وکیل تُجیبی، مشهور به ابن اُقلیشی (متوفای 550 یا 551ق)، است که به شرح معانی 5 ذکر مهمّ توحیدی («سبحان الله»، «الحمد لله»، «لا إله إلّا الله»، «الله أكبر» و «لا حول و لا قوة إلّا بالله») می‌پردازد. نام دیگر اثر حاضر، «إيضاح المعاني الزاهرات و الإفصاح بحقائق العبارات في شرح الكلمات الباقيات الصالحات» است. پژوهشگر معاصر، محمد بن عَزوز، این دو کتاب را تصحیح و تحقیق کرده و مقدمه و تعلیقاتی ارزنده را بر آن افزوده و شخصیت و آثار ابن اقلیشی و همچنین ویژگی‌ها و روش او را در دو اثر حاضر معرفی کرده است.

هدف و روش

• محمد بن عَزوز، با شیفتگی، اثر حاضر را بسیار ستوده و آن را بهترین شرح بر ذکرهای توحیدی پنج‌گانه و بیانگر فواید، اسرار و دقایق آن شمرده است.
• ابن اُقلیشی، صوفی‌منشانه به خودستایی پرداخته و کتاب خودش را کشف اسرار و نورافشانی درباره «کلماتِ باقیاتِ صالحات» انگاشته است.

ساختار و محتوا

• نویسنده، «شرح الباقيات الصالحات» را در 10 باب به‌ترتیب ذیل سامان داده است:

1. باقیات صالحات چه کلماتی است؟ و این نام‌گذاری چه معنایی دارد؟ و چرا به برخی عبارات، اختصاص یافته است؟
2. برخی از فضیلت‌های اجمالی این کلمات.
3. فواید بزرگ و اسرار و لطایفی در هنگام گفتن همه این اذکار.
4. روایات و آثاری که فضیلت برخی از این اذکار را بیان می‌کند و علت اختلاف اندیشوران.
5. کدام‌یک از این کلمات، بر اساس ادله نقلی و عقلی، ثواب بیشتری دارد؟
6. تهلیل و فضائل آن.
7. تحمید و فضائل حامدان.
8. تسبیح و فضائل آن.
9. تکبیر و فضائل آن.
10. معنا و فضیلت «لا حول و لا قوة إلّا بالله».

• در پایان، رساله مختصری از همین نویسنده به نام «أنوار الآثار المختصة بفضل الصلاة علی النبي المختار(ص)»، درباره فواید و فضائل صلوات بر رسول اکرم(ص)، شامل 42 حدیث، ضمیمه شده است.

نمونه مباحث

• حدیث 42- نسائی از زید بن خارجه با سند نقل کرده است که از رسول خدا پرسیدم، پس گفت: بر من صلوات بفرستید و در دعا بکوشید و بگویید: «اللهمّ صلّ علی محمد و آل محمد».

منابع مقاله

مقدمه و متن کتاب.