خرقانی، اسدالله
سید اسدالله خرقانی (۱۲۵۴-۱۳۵۵ق)، روحانی نوگرا، نویسنده و نماینده مجلس در عصر مشروطه و رضاشاه. وی از پیشگامان قرآنگرایی و اصلاحگری دینی در ایران بود که با طرح اندیشههایی مانند "بازگشت به قرآن" و "دموکراسی اسلامی" تلاش کرد تا مفاهیم جدیدی در فهم دین و سیاست ارائه دهد. از مهمترین آثار او کتاب "محو الموهوم و صحو المعلوم" است که در آن به نقد خرافات و ارائه خوانشی نو از اسلام پرداخته است.
| سید اسدالله خرقانی | |
|---|---|
 | |
| نام کامل | سید اسدالله میرسلامی خرقانی |
| نامهای دیگر | سید اسدالله موسوی میرسلامی، سید اسدالله خارقانی |
| نام پدر | سید زینالعابدین |
| ولادت | ۱۲۵۴ قمری |
| محل تولد | روستای شیزند، خرقان، قزوین، ایران |
| محل زندگی | قزوین، تهران، نجف |
| رحلت | ۱۳۱۵ شمسی (۱۳۵۵ قمری) |
| مدفن | قبرستان ابنبابویه، شهر ری |
| دین | اسلام |
| مذهب | شیعه |
| پیشه | روحانی، نویسنده، نماینده مجلس |
| منصب | نماینده دوره سوم مجلس شورای ملی |
| اطلاعات علمی | |
| اجازه اجتهاد از | |
| درجه علمی | اجتهاد |
| علایق پژوهشی | قرآنگرایی، اصلاحگری دینی، مبارزه با خرافات |
| اساتید | |
| برخی آثار | |
ولادت
سید اسدالله میرسلامی خرقانی در 4 ذیقعده سال ۱۲۵۴ قمری در روستای شیزند از توابع خرقان قزوین به دنیا آمد.[۱] نسب وی به سادات معروفی از آل میرسلام در روستای خرقان میرسد.[۲] پدرش سید زینالعابدین از سادات محلی بود و جد بزرگش معروف به "میرسلام" از مقربین دربار صفوی به شمار میرفت.
تحصیلات
تحصیلات ابتدایی را در زادگاهش گذراند و در ۱۵ سالگی برای ادامه تحصیل به قزوین رفت. پس از فراگیری مقدمات علوم دینی، حدود سالهای ۱۲۷۵-۱۲۷۶ قمری به تهران مهاجرت کرد و در حوزه درس میرزای جلوه به تحصیل حکمت پرداخت.[۳] همزمان با تحصیل فلسفه، به یادگیری علوم جدید و زبان فرانسه روی آورد. سپس در سال ۱۲۸۴ قمری به نجف اشرف رفت و به مدت ۲۵ سال در حوزه علمیه نجف به تحصیل پرداخت و به درجه اجتهاد نایل آمد.[۴] وی از شاگردان خاص آخوند خراسانی و شیخ هادی نجمآبادی بود.[۵]
فعالیتها
خرقانی از فعالان جنبش مشروطه بود و نقش رابط میان مشروطهخواهان و علمای نجف را بر عهده داشت. وی از اعضای هیئت مدیره انجمن باغ میکده بود و در جلب حمایت علما برای مشروطه تلاش بسیاری کرد. در دوره سوم مجلس شورای ملی به عنوان نماینده قزوین انتخاب شد و در سیاست حضور فعال داشت.[۶] او از مخالفان قرارداد ۱۹۱۹ وثوقالدوله بود و در دوره رضاشاه ابتدا از او حمایت کرد اما بعدها به مخالفت پرداخت و مورد ضرب و شتم قرار گرفت و به رشت تبعید شد.[۷] پس از کنارهگیری از سیاست، به فعالیتهای فرهنگی و تألیف روی آورد و به تدریس قرآن پرداخت. از مهمترین اندیشههای او میتوان به قرآنگرایی، نقد خرافات، دفاع از نوعی جمهوری اسلامی دفاع و در مواردی به انتقاد از روحانیت سنّتی پرداخته نقش اصلاحگری و مبارزه با آنچه خرافه مینامد بهخود میگیرد و بههمین دلیل مخالفتهایی را علیه خود برمیانگیزد.[۸]
وفات
سید اسدالله خرقانی سرانجام در سال ۱۳۱۵ شمسی (4 صفر ۱۳۵۵ قمری[۹]) در تهران درگذشت[۱۰] و در قبرستان ابنبابویه شهر ری جنب مقبره میرزای جلوه به خاک سپرده شد.[۱۱]
آثار
- رساله مقدسه محو الموهوم و صحو المعلوم
- روح التمدن و هویت الاسلام
- رساله رد نصاری (کشف الغایة فی رد الهدایه)
- رساله اصول عقاید
- رساله تنقید قوانین عدلیه
- رساله رد داروینیستها
- رساله کثرت و وحدت زواج
- پنج جزوه رد مبلغین نصاری
- مختصری در مرام جامعه مقدسه اسلامی
- رساله رد کشف حجاب
- کتاب قضا و شهادت اسلامی
- رساله نبوت خاصه و ابدیت اسلام و حماسه با ادیان
- رساله در متشابهات قرآن و حدیث من فسر القرآن، و حماسه علمی و عملی بر تمام علمای نوع بشر از ادیان قدیمه و جدیده
- برهان الساطع فی اثبات الصانع
- رساله حقوق اسلامی
- رساله در مفهوم و مصداق اولوالامر قرآنی[۱۲]
پانویس
- ↑ ر.ک: جعفریان، رسول، ص 17
- ↑ ر.ک: پیشگام سلفیگری در ایران، پژوهشکده تاریخ معاصر ایران
- ↑ ر.ک: رامین، علی؛ فانی، کامران؛ سادات، محمدعلی، ج7، ص472
- ↑ ر.ک: جعفریان، رسول، ص 18
- ↑ ر.ک: جعفریان، رسول، ص22
- ↑ ر.ک: جعفریان، رسول، ص38
- ↑ ر.ک: وفات سید اسدالله خرقانی، پایگاه جامع منابع تاریخ
- ↑ ر.ک: رامین، علی؛ فانی، کامران؛ سادات، محمدعلی، ج7، ص472
- ↑ ر.ک: جعفریان، رسول، ص19
- ↑ ر.ک: وفات سید اسدالله خرقانی، پایگاه جامع منابع تاریخ
- ↑ ر.ک: جعفریان، رسول، ص19
- ↑ ر.ک: جعفریان، رسول، ص65-133
منابع مقاله
- جعفریان، رسول، سید اسدالله خرقانی، روحانی نوگرای روزگار مشروطه و رضاشاه، تهران، مرکز اسنادانقلاب اسلامی، 1382
- رامین، علی؛ فانی، کامران؛ سادات، محمدعلی، دانشنامه دانش گستر، تهران، 1389
- پژوهشکده تاریخ معاصر ایران
- پایگاه جامع منابع تاریخ