سلفیگری و وهابیت
| سلفی گری و وهابیت | |
|---|---|
 | |
| پدیدآوران | علیزاده موسوی، سید مهدی (نويسنده) دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم. معاونت فرهنگی و تبلیغی (تهيه کننده) |
| ناشر | سیب سرخ |
| مکان نشر | ایران - قم |
| سال نشر | 1391ش |
| چاپ | 1 |
| موضوع | وهابیت - تاریخ - وهابیت - دفاعیهها و ردیهها - وهابیت - عقاید |
| زبان | فارسی |
| تعداد جلد | 2 |
| کد کنگره | 1391 /ع8س8 238/6 BP |
| نورلایب | مطالعه و دانلود pdf |
سلفیگری و وهابیت تألیف سید مهدی علیزاده موسوی (متولد 1349ش) و با هدف روشنگری و شناخت دقیق سلفیگری و وهابیت تألیف شده است.
نویسنده بر این باور است که وهابیت و سلفیگری انحرافاتی در پیکره اسلام ایجاد کردهاند و حکومت آل سعود از وهابیت برای کسب قدرت سیاسی بهره برده است. این پژوهش تلاش میکند تا وهابیت را از منظر ریشهها، ویژگیها و گونهشناسی تحلیل کند. همچنین، به بررسی و نقد مبانی اعتقادی وهابیت پرداخته و انحرافات فکری و سیاسی آن را مشخص میسازد. این کتابها به مقایسه دیدگاههای وهابیت با سایر مذاهب اسلامی نیز میپردازند.
ساختار کتاب
جلد اول به تبارشناسی و جلد دوم به مبانی اعتقادی وهابیت اختصاصیافته است. جلد اول به سه بخش و جلد دوم به چهار بخش اصلی تقسیم شده است.
محتوای کتاب
محتوای جلد یکم
این جلد به بررسی تبارشناسی (Histrigraphy) وهابیت میپردازد و ریشهها و مبانی نظری آن را از منظر تاریخی تحلیل میکند. این جلد به سه بخش شامل شانزده فصل تقسیم شده است:
بخش اول: سلفیگری: این بخش به مفهومشناسی سلفگرایی، شامل معنای لغوی و اصطلاحی سلف، حدوث و مشروعیت سلفگرایی، مکتبهای سلفی گرایی و چالشهای نظری و تاریخی، بررسی پیشینه سلف قدیم و مذهب سلفیگری و حدیث خیره و فساد آن پرداخته است. همچنین، رویکرد سلفیگری به حوزههای مختلف زندگی (اجتماعی، اعتقادی، سیاسی) و پیروی از اصول و مبانی اسلامی را موردبحث قرار میدهد. سپس به روششناسی سلفیگری، شامل نقش عقل، نقل، کشف و شهود، و روش تجربی پرداخته و معرفتشناسی سلفیگری (حدیثگرایی، عقلگرایی، افراطی) را تحلیل میکند. در ادامه، چیستی سلفیگری معاصر (ویژگیها، اختلاف در مبانی، بحران مشروعیت، گرایشها، سلفیگری و مدرنیسم، سلفیگری و سیاست) بررسی شده و به عوامل گوناگونسازی سلفیگری (عقاید، سیاست، روش) میپردازد. همچنین، گونهشناسی سلفیگری معاصر به انواعی چون سلفیگری تکفیری، جهادی، تبلیغی، سیاسی و تنویری تقسیم میشود. در پایان این بخش، سلفیگری در شبهقاره هند (شاه ولیالله دهلوی، شاه عبدالعزیز دهلوی، مکتب دیوبند) و سلفیگری در مصر (سید جمالالدین افغانی، محمد عبده، رشید رضا، اخوانالمسلمین و پیامدهای تقابل سلفیگری و وهابیت) موردبررسی قرار گرفته است [۱]
بخش دوم: تبارشناسی وهابیت: این بخش به سیر تحول تاریخی وهابیت از طریق مطالعه سه مکتب فکری میپردازد: مکتب حدیث، مکتب سلفیگری (احمد بن حنبل و بربهاری)، و مکتب ابن تیمیه و محمد بن عبدالوهاب. موضوعاتی مانند سرگذشت حدیث (سنت، خبر واحد، مرجعیت اهلبیت(ع)، بحران تدوین حدیث، آفتهای تدوین حدیث و جعل حدیث) سلفیگری نقلی احمد بن حنبل (زندگینامه، دوران محنت، روششناسی، ارتباط با حدیثگرایی، مسند احمد، احمد بن حنبل و اهلبیت(ع)، فقه و عقاید) سلفیگری عملگرا بربهاری و بررسی تطبیقی سلفیگری و اندیشه احمد بن حنبل مطرح شده است.[۲]
بخش سوم: وهابیت و سیاست: این بخش به شخصیت علمی محمد بن عبدالوهاب، و سپس به نقش وهابیت در دوران تأسیس (پیوند با آل سعود، استعمار انگلیس، نقش وهابیت در اضمحلال عثمانی، جنایات وهابیان) پرداخته است [۳]
محتوای جلد دوم
این جلد به مبانی اعتقادی وهابیت و نقد دیدگاههای آنان در حوزه مسائل کلامی میپردازد، مانند توحید و شرک، و بررسی مفاهیم اساسی اعتقادی وهابیت.
محتوای این جلد به چهار بخش اصلی و بیست فصل تقسیم میشود:
فصل اول: کلیات: این بخش به روششناسی تحقیق، وهابیت و مذاهب اسلامی، علم کلام، و نسبت وهابیت با علم کلام میپردازد. [۴]
بخش اول: توحید و شرک: این بخش به بررسی مفاهیم توحید و شرک از دیدگاه وهابیت میپردازد. شامل مفهوم و مراحل توحید (در لغت و اصطلاح، جایگاه توحید در آموزههای اسلامی، توحید و فطرت، اقسام توحید نظری و عملی، توحید ذاتی، صفاتی، افعالی، توحید در آفرینش، تدبیر، قانونگذاری، حاکمیت، عبادت و استعانت) سپس به مفهوم و مراحل شرک (در لغت و اصطلاح، در قرآن، نظری و عملی، در ذات، صفات، افعال، جلی و خفی، عوامل گرایش به شرک) میپردازد. همچنین به توحید صفاتی در اندیشه اسلامی (وهابیت، صفات خبری، تشبیه، تنزیه، تفویض و تأویل) میپردازد. مکتب تشبیه وهابیت و مبانی نظری آن (مفهومشناسی، توحید و اسماء و صفات، نسبت با اندیشه سایر مذاهب) و نقد دیدگاههای وهابیان در این حوزه نیز بحث شده است. بحث توحید ربوبی (پیشینه، دیدگاه وهابیت، نقد دیدگاه وهابیت، شرک مشرکان و توحید ربوبی) و توحید الوهی (عبادی) وهابیت (مفهوم، دیدگاه وهابیت، نقد دیدگاه وهابیت، معنای عبادت) نیز مورد تحلیل قرار میگیرد.[۵]
بخش دوم: ایمان و کفر: این بخش به مفهوم ایمان در اندیشه اسلامی (لغوی و اصطلاحی، چالشها، عمل، ازدیاد و کاهش، منزله بین المنزلتین، در اندیشه اسلامی) و کفر (مفهوم، در لغت، اصطلاح، اقسام، فتاوا، مراتب) پرداخته است. همچنین به خاستگاه سلفیگری تکفیری (محمد بن عبدالوهاب و تکفیر) و وهابیت معاصر پرداخته و آن را با دیدگاه اهلسنت مقایسه میکند. [۶]
بخش سوم: بدعت: این بخش به مفهوم بدعت در اندیشه اسلامی (واژهشناسی، اصطلاحشناسی، بدعت در قرآن و سنت، اقسام و موارد بدعت) اشاره میکند. [۷]
بخش چهارم: حیات برزخی: به حیات برزخی در اندیشه اسلامی و گفتوگوی مردگان، خطابات به مردگان، سماع موتی، پاسخ ارواح میپردازد [۸]
پانویس
منابع مقاله
متن کتاب.