زن از دیدگاه نهج‌‌البلاغه

زن از دیدگاه نهج‌‌البلاغه
پدیدآوران	علایى رحمانى، فاطمه
ناشر	معاونت پژوهشى سازمان تبلیغات اسلامى
مکان نشر	ایران - تهران
سال نشر	1372ش
چاپ	سوم
زبان	فارسی

برای دیگر کاربردها، زن (ابهام زدایی) را ببینید.

زن از دیدگاه نهج‌‌البلاغه، اثر فاطمه علایی رحمانی، به دنبال بازیابی شخصیت زن با توجه به سخنان حضرت امیر(ع) است.

طرح موضوع زن در نهج‌‌البلاغه، در واقع ترسیم بُعدى از سیماى کامل زن در قرآن کریم است. مؤلف در این کتاب در جست‌وجوى آن است که به تصویرحقیقى کلمات نهج‌‌البلاغه درباره زنان دست یابد و با این کار، بذر اطمینان را در قلوب زنان مسلمان بیفشاند. وی در مقدمه‌‌اى مفصل کوشیده است، مسائلى چون هویت و عظمت زن؛ طبیعت ثانوى؛ تفاوت‌‌هاى زن و مرد؛ سیماى جدایی‌ناپذیر زن و مرد از نظر هویت انسانى در قرآن؛ وزانت اجتماعى زن؛ احکام مشترک و اختصاصى زن و مواردی مانند آن را بررسى کند.

محورهاى بحث پیش‌گفتار کتاب شامل این موضوع‌هاست: روش مطالعه در نهج‌‌البلاغه؛ پیوند تنگاتنگ نهج‌‌البلاغه با قرآن؛ مناسبت‌‌هاى تاریخى؛ تساوى آرى، تشابه نه؛ قضایایى که در زمینه‌‌هاى مقام و شخصیت زن در نهج‌‌البلاغه آمده است؛ خطاب‌‌هاى نهج‌‌البلاغه؛ ارزش و اعتبار اسناد و مدارک نهج‌‌البلاغه، و نکوهش نهج‌‌البلاغه از افراد بى‌‌لیاقت، چه زن و چه مرد.

این کتاب در نه فصل تدوین شده است. نویسنده در نخستین فصلِ اسناد و مناسبت‌‌هاى تاریخى، خطبه 80 نهج‌‌البلاغه را که به نکوهش زنان اختصاص دارد، بررسى کرده است. به گفته مؤلف، هدف این خطبه سرزنش زنان به دلیل کمى عقل و کمبود آنان از بهره‌ایمان نیست، بلکه منظور فرد خاصى است که غائله جمل را پدید آورد یا هر زنى است که در تشخیص اجتماعى خویش دچار اشتباه شود.

در فصل دوم با عنوان نقصان ایمان، نویسنده، اولین قسمت خطبه 80 را که به نقص ایمان زن اختصاص دارد، بررسی می‌کند.

بررسى دومین بند خطبه 80 نهج‌‌البلاغه درباره نقص عقل زن، موضوع فصل سوم کتاب است. در این قسمت، نویسنده با بررسى آیات و روایات و نقد و بررسى نظر برخى دانشمندان مسلمان، حقایقى را درباره خردمندى زنان بیان می‌کند.

نقصان بهره زن در مسائلى چون ارث و مالکیت، موضوع چهارمین فصل کتاب است. نتیجه‌‌گیرى حضرت على ع از آنچه در قسمت‌های پیش بیان شد، در فصل پنجم کتاب آورده شده است. بررسى تطبیقى خطبه 80 نهج‌‌البلاغه و مقایسه آن با خطبه‌‌هاى 13 و 155 نهج‌‌البلاغه نیز موضوع فصل ششم را تشکیل می‌دهد. موضوع‌های دیگرى که در ارتباط با زن در نهج‌‌البلاغه یاد شده است و نیز نمونه‌‌هایى از شخصیت‌‌هاى عالى در جامعه زنان و صفات نیک زن در احادیث، به‌ترتیب، موضوع فصل‌‌هاى هفتم، هشتم و نهم کتاب است. فهرست آیات، مصادر کتاب و منابع و مآخذ نیز در پایان کتاب آمده‌‌ است.

منابع مقاله

حبیبی، سلمان، کتاب‌شناسی توصیفی زن و خانواده، قم، انتشارات دفتر عقل، چاپ یکم، 1387ش.