ریحانة الأدب فی تراجم المعروفین بالکنیة أو اللقب
| ریحانة الأدب فی تراجم المعروفین بالکنیة أو اللقب | |
|---|---|
 | |
| پدیدآوران | مدرس، محمدعلی (نويسنده) |
| عنوان‌های دیگر | مشتمل بر ترجمه حال فقها و حکما و عرفا و علما و ادبا و اطبا و فضلا و شعرای بزرگ اسلامی که با لقب و کنیه اشتهار دارند ** کنی و القاب |
| ناشر | خيام |
| مکان نشر | ایران - تهران |
| سال نشر | 1369ش |
| چاپ | 3 |
| شابک | - |
| موضوع | اسلام -- سرگذشت‌نامه - ایران - سرگذشت‌نامه - شیعه - سرگذشت‌نامه - کشورهای اسلامی - سرگذشت‌نامه |
| زبان | فارسی |
| تعداد جلد | 8 |
| کد کنگره | /ف2م4 203 CT |
| نورلایب | مطالعه و دانلود pdf |
ریحانة الأدب فی تراجم المعروفین بالکنیة واللقب یا کنی و القاب اثر محمدعلی مدرس تبریزی خیابانی (۱۲۹۶- ۱۳۷۳ق)، کتابی به فارسی در شرح حال نام‌آوران جهان اسلام است.
این کتاب، بر پایه شهرت (لقب و کنیه) افراد و در نظم الفبایی تنظیم شده است. نویسنده شرح حال 4624 تن از عالمان، فقیهان، محدثان، طبیبان، حکیمان، عارفان، شاعران و اصحاب مشهور امامان(ع) را به انضمام سرگذشت 225 قبیله و خاندان که با یکی از دو واژه آل یا بنی شناخته می‌شوند، در این کتاب آورده است. تألیف این کتاب، از سال 1324ش آغاز و تا آخر عمر مؤلف ادامه یافته است[۱].
مؤلف در پایان هر شرح حال، منابع آن را آورده و محل نگهداری برخی از نسخ خطی و محل و سال چاپ کتاب‌های چاپی را نیز ذکر کرده، ضمن اینکه تألیفات هر مؤلف را به ترتیب حروف الفبا آورده است. او در نگارش شرح حال افراد، احترام و ادب را کاملاً رعایت نموده و حتی از به‌کارگیری تعبیرات کنایی یا موهم وهن دوری کرده است. اما از اظهار نظر صریح درباره آنچه با آن مخالف بوده، اجتناب نکرده است. از جمله ویژگی‌های کتاب، توضیحاتی است که مؤلف درباره شهرهای محل ولادت یا سکونت افراد در پاورقی ذکر کرده است. او همچنین در مواقع لزوم، اصطلاحات علوم و فنون، معانی القاب و لغات دشوار و فرق و مذاهب اسلامی را توضیح داده است. از دیگر ویژگی‌های کتاب، آوردن شرح حال معاصران مؤلف و حتی کسانی است که در قید حیات بوده‌اند و بعضی از آنها به درخواست مؤلف شرح حالشان را برای همین مجموعه نوشته‌اند. مؤلف در برخی موارد، اغلاط و اشتباهات رایج را نیز تصحیح کرده است[۲].
بیشتر شرح حال‌های این کتاب، کوتاه و مختصر است؛ اما بعضی از آنها بلند و پرفایده و حاوی جزئیات خواندنی است. مؤلف در شرح حال شاعران، نمونه‌ای از اشعار آنان را آورده و گاه اشعار عربی را به فارسی ترجمه کرده است. افزون بر این، کتاب حاوی نکات خواندنی و نوادری در شرح حال بعضی از افراد است[۳].
پانویس
منابع مقاله
معینی، محسن، «دانشنامه جهان اسلام»، جلد21، زیر نظر غلامعلی حداد عادل، تهران، بنیاد دائرةالمعارف اسلامی، چاپ اول، 1388.