رمانتیسم آلمانی؛ مفهوم رمانتیسم آلمانی اولیه
| رمانتیسم آلمانی | |
|---|---|
 | |
| پدیدآوران | بیزر، فردریک (نویسنده) آذرفام، سید مسعود (مترجم) |
| ناشر | ققنوس |
| مکان نشر | تهران |
| سال نشر | 1398 |
| شابک | 3ـ480ـ278ـ600ـ978 |
| موضوع | رمانتيسم -- آلمان,فلسفه آلماني -- قرن ۱۸م,ادبيات آلماني -- تاريخ و نقد |
| کد کنگره | PT ۳۶۳/ف۸ب۲ ۱۳۹۸ |
رمانتیسم آلمانی؛ مفهوم رمانتیسم آلمانی اولیه تألیف فردریک بیزر، ترجمه سید مسعود آذرفام، رمانتیسم آلمانی را میتوان یکی از مهمترین جنبشها و مکاتب فکری در دوران مدرن دانست. این نحله از رمانتیسم که محل اصلی تکوین آن را «ینا» دانستهاند، با درنوردیدن سرتاسر تاروپود فرهنگ اروپایی، تأثیری تعیینکننده و دیرپا در حوزههایی مانند فلسفه، ادبیات، زیباییشناسی، اخلاق و سیاست نهاده است.
ساختار
کتاب در ده بخش تدوین شده است.
گزارش کتاب
رمانتیسم آلمانی را میتوان یکی از مهمترین جنبشها و مکاتب فکری در دوران مدرن دانست. این نحله از رمانتیسم که محل اصلی تکوین آن را «ینا» دانستهاند، با درنوردیدن سرتاسر تاروپود فرهنگ اروپایی، تأثیری تعیینکننده و دیرپا در حوزههایی مانند فلسفه، ادبیات، زیباییشناسی، اخلاق و سیاست نهاده است. دانشورانی که در باب رمانتیسم آلمانی تحقیق کردهاند، در سیر بالیدن این جنبش سه مرحله را از هم تمییز دادهاند: رمانتیسم اولیه، رمانتیسم برین و رمانتیسم متأخر.
فارغ از اهمیت تاریخی فلسفۀ رمانتیک، بسیاری از اهداف و مسائل آن حتی امروز نیز حیاتیاند. همچون اغلب فلاسفۀ معاصر، رمانتیکهای جوان نیز به دنبال معرفتشناسیای بودند که در عین ارج نهادن به نقادی به دام شکاکیت نیفتد. معرفت شناسیای که با به رسمیت شناختن ناکامیهای مبناگروی، به نسبیگرایی تن ندهد.
رمانتیسم آلمانی اولیه میان سالهای 1797 تا 1802 میلادی شکوفا شد. این مقالات اساساً مقدماتی و اهتمامی به منظور راهنمایی خوانندۀ انگلیسیزبان در سرزمینی ناشناختهاند. به طور خاص هدف نویسنده معرفی فلسفۀ در پس رمانتیسم آلمانی اولیه ـ معرفتشناسی، متافیزیک، اخلاقشناسی و سیاست آن ـ و نمایاندن ربط این فلسفه به ادبیات، نقادی و زیباییشناسی این دوره است. در حالی که ادبیات، نقادی و زیباییشناسی رمانتیسم اولیه همواره علایق و توجهات را به خود جلب کرده، نمیتوان همین سخن را دربارۀ متافیزیک، معرفتشناسی و اخلاقشناسی این دوره صادق دانست؛ حال آنکه فهم سه وادی نخست (ادبیات، نقادی و زیباییشناسی) در گرو فهم وادیهای پسین (متافیزیک، معرفتشناسی و اخلاقشناسی) است.
این کتاب دربرگیرندۀ ده فصل روشنگر است که به بررسی جنبههای مختلف مرحلۀ نخست رمانتیسم آلمانی پرداخته است و پرتوهای ارزشمندی بر فهم برخی از مهمترین زوایای آن میافکند. فردریک بیزر ـ نویسندۀ کتاب ـ که او را بهحق یکی از بزرگترین مورخان فلسفۀ آلمانی در جهان انگلیسیزبان دانستهاند، این ده فصل را که در اصل ده مقاله هستند، در مناسبتهای مختلف نگاشته است. مقالات این کتاب که با وجود ربط منطقی بینشان، میتوان آنها را به طور جداگانه نیز مطالعه کرد، با ارجاع مکرر به آثار رمانتیکهای آلمانی مسائلی را مطرح میکنند که گهگاه از منظر پژوهشگران تیزبین رمانتیسم آلمانی نیز مغفول ماندهاند.
چهار مقالۀ نخست کتاب بر آن هستند تا اهداف و ایدهآلهای ممیز رمانتیسم اولیه را شناسایی کنند. کوششها در جهت مشخص کردن «ذات جنبش» زمانی، بهخصوص در سنت پژوهشی آلمان بسیار متداول بودهاند. اما به جهت رشد اصالت تسمیۀ تاریخی، چنین مطالعاتی امروزه بسیار نامرسوم به حساب میآیند. با این حال هدف نویسنده در این مقالات، مشخص کردن مفهوم یا ذات رمانتیسم اولیه و تا حدودی رمانتیسم به گونۀ عام نیست؛ چنانکه گویی این واژگان به گونهای صورت نوعی یا الگوی فکری لایزال تحت یا در پس پدیدهها دارند.
محور انتقادی مقالات معطوف به تفاسیر پستمدرن از رمانتیسم اولیه، بهویژه آثار پل دومان، مانفرد فرانک، آیزایا برلین، ارنست بلر، فیلیپ لاکو لابارت و ژان لوک نانسی است. چنین تفسیری آن دوران را اساساً به مثابۀ سبقتی بر پستمدرنیسم میفهمد و دغدغههای معاصر را بدان تحمیل میکند. بنابراین شماری از مقالات این کتاب (فصول 2 تا 5) بر آناند که توازن تفاسیر پستمدرن را اصلاح کنند و بُعد عقلباورانۀ رمانتیسم اولیه را بدان بازگردانند.
مسئلۀ عمده در فهم رمانتیسم اولیه رابطۀ دوپهلوی پیچیدۀ آن با روشنگری آلمانی است. گرچه این مسئله به عنوان مسئلهای صرفاً تاریخنگارانه رخ مینمایاند، در تعیین هویت رمانتیسم اولیه حیاتی است. مسئلۀ زیربنایی در پس تفاسیر پستمدرن در واقع این است که این تفاسیر، گاه ناخواسته، حول تفسیر قدیمی از رمانتیسم اولیه به مثابۀ واکنشی در برابر auflarung میگردند. به این دلایل، چند مقاله نیز به این مسئله اختصاص یافتهاند (فصول 3 تا 5). برخی از مقالات این کتاب (فصول 2، 3 و 6) نیز در برابر دیدگاه همچنان رایج مبنی بر اینکه رمانتیسم اولیه اساساً غیر سیاسی بود، نگاشته شده است.[۱]
پانويس
منابع مقاله
پایگاه کتابخانه تخصصی ادبیات