میبدی، احمد بن محمد
| میبدی، احمد بن محمد | |
|---|---|
 | |
| نام کامل | احمد بن محمد میبدی' |
| نام پدر | احمد |
| ولادت | نیمه دوم قرن پنجم هجرى |
| محل تولد | میبد |
| رحلت | 530ق |
| مذهب | شافعی |
| پیشه | نویسنده، مفسر |
| اطلاعات علمی | |
| برخی آثار | |
احمد بن محمد میبدی (متوفای 530ق)، نویسنده، مفسر، مؤلف کتاب ارزشمند «كشف الأسرار و عدة الأبرار»، از نویسندگان قرن ششم هجری است که از زندگانی وی اطلاع چندانی در دست نیست.
نام و نسب
محمدامین ریاحی، نام و نسب میبدی را «رشیدالدین ابی‌الفضل احمد بن ابی‌سعید بن احمد بن مهریزد میبدی»، علی‌اصغر حکمت «رشیدالدین ابی‌الفضل بن ابی‌سعید احمد بن محمد بن محمود المیبدی» و محمدمهدی رکنی «ابی‌الفضل احمد بن ابی‌سعد بن احمد بن مهریزد المیبدی» ذکر کرده است[۱].
زندگی‌نامه
از میبدی اطلاع کافی در دست نیست. همین‌قدر می‌دانیم که او از میبد بوده است. آقای ایرج افشار احتمال داده که پدر او جمال‌الاسلام ابی‌سعید بن احمد مهریزد است که از صلحا و عباد بوده و به سال 480ق، درگذشته و نیز سنگ قبر برادرش موفق‌الدین ابی‌جعفر بن ابی‌سعد بن احمد بن مهریزد درگذشته 570 را در میبد یافته است.
مؤلف در آغاز «كشف الأسرار» می‌گوید که وقتی تفسیر خواجه عبدالله انصاری را خوانده و آن را در غایت ایجاز یافته، در اوایل سال 520ق، تألیف کتاب خود را آغاز کرده، با این نیت که کتاب مفصلی فراهم نماید که در آن حقایق تفسیر و لطایف تذکیر جمع گردد و در این هنگام (به قرینه مرگ پدرش در 480)، او بیش از چهل سال داشته است[۲].
مذهب و مسلک میبدی
ابوالفضل میبدی مسلمان عقیده‌مندی است که در فروع پیرو شافعی بوده و این جهت از نظر فکرى متمایل به خاندان على بن ابى‌طالب(ع) می‌باشد (زیرا شافعى خود دوستدار على و خاندانش بوده است) و در شعرى می‌گوید:
| و مات الشافي و ليس يدري | على ربه أم ربه الله |
| شافعی مرد و ندانست به خدا | که علی بود خداش یا که خدا |
و می‌بینیم که در جایی می‌گوید: فما من مؤمن الا و هو یحب علیا[۳]
او در مسائل فقهی به نقل آرای شافعی عنایتی خاص دارد، اما در مباحث اصولی دین بر مذاق اصحاب حدیث می‌باشد[۴].
میبدی جامع علوم و معارف مدرسه‌ای و خانقاهی عصر خود بود و از اینکه به گفته خود تحت تأثیر کتاب خواجه عبدالله انصاری تألیف خود را آغاز کرده و در آن بسیاری از گفته‌های او را آورده، بر‌می‌آید که از پیروان و معتقدان پیر هرات بوده است.
بر آنچه درباره او گفته‌اند و نوشته‌اند، این نکته را هم باید افزود که میبدی از واعظان و مجلس‌گویان عصر خود بوده است.
میبدی در راه خود پیرو پیر هرات و پیشرو نجم دایه رازی است و این هر سه اهل زهد و تعصبند و رندی و آزادگی و آزاداندیشی و تسامح بوسعید ابوالخیر و مولوی و حافظ را ندارند[۵].
آثار
كشف الأسرار و عدة الأبرار.
پانویس
منابع مقاله
- ریاحی، محمدامین، مقدمه «بگشای راز عشق: گزیده كشف الأسرار میبدی»، تهران، انتشارات سخن، چاپ دوم، زمستان 1375.
- حکمت، علی‌اصغر، مقدمه «كشف الأسرار و عدة الأبرار»، جلد اول، تهران، انتشارات امیرکبیر، چاپ پنجم، 1371.
- رکنی، محمدمهدی، «لطایفی از قرآن: برگزیده از كشف الأسرار و عدة الأبرار»، مشهد، انتشارات آستان قدس رضوی، چاپ سیزدهم، 1386.
- میبدى، احمد بن محمد، داستانهاى تفسیر کشف الاسرار، پیشگفتار گردآورنده (مهدى شمس‌الدین)، تهران، انتشارات امیرکبیر، چاپ چهارم، 1388.
وابسته‌ها
خلاصه تفسیر ادبی و عرفانی قرآن مجید بفارسی از کشف الاسرار ده جلدی
لطايفی از قرآن کريم برگزيده از کشف الأسرار و عدة الأبرار
برگزيده كشف الأسرار و عدة الأبرار
ترجمه و تفسیر عرفانی قرآن کریم
گنجینه گفته‌های خواجه عبد الله انصاری «از تفسیر كشف الأسرار و عدة الأبرار»
برگزيده و شرح کشف الأسرار و عدة الأبرار
وجوه قرآن در تفسیر كشف الأسرار و عدة الأبرار نوشته ابوالفضل رشید الدین میبدي
فرهنگ اسرار و اشارات عرفانی در کشف الاسرار
جلوه‌های تشیع در تفسیر کشف الأسرار اث‍ر رشیدالدین ام‍ام احمد میبدی