راحة الصدور و آية السرور في تاريخ الدولة السلجوقية (تعریب)
| راحة الصدور و آية السرور في تاريخ الدولة السلجوقية | |
|---|---|
 | |
| پدیدآوران | راوندی، محمد بن علی (نویسنده)
جمعه، بديع محمد (مقدمه) حسنین، عبدالنعیم محمد (مترجم) شواربي، ابراهيم امين (مترجم) صياد، فواد عبدالمعطي (مترجم) |
| عنوان‌های دیگر | راحة الصدور و آية السرور في تاريخ الدولة السلجوقية راحة الصدور و آية السرور |
| ناشر | المجلس الأعلي للثقافة |
| مکان نشر | مصر - قاهره |
| سال نشر | مجلد1: 1379ق , |
| موضوع | ايران - تاريخ - سلجوقيان، 429 - 590ق. |
| زبان | عربی |
| تعداد جلد | 1 |
| کد کنگره | DSR 809 /ر2ر2 1384 |
| نورلایب | مطالعه و دانلود pdf |
راحة الصدور و آية السرور في تاريخ الدولة السلجوقية، ترجمه عربی «راحة الصدور و آية السرور در تاریخ آل سلجوق» تألیف محمد بن علی بن سلیمان راوندی است. این کتاب از منابع مهم اواخر قرن ششم و اوایل قرن هفتم هجرى و از معتبرترین و سودمندترین آثار مکتوب فارسى پیش از حمله مغول بشمار مىرود که تاریخ سلسله بزرگ سلجوقى را از برپایی‌اش در اوایل سده پنجم قمرى تا سقوط آن (590ق/1194م) در بر دارد.
این اثر به سه ثلث تقسیم و به‌ترتیب به قلم ابراهیم امین شورابی، عبدالنعیم محمد حسنین و فؤاد عبدالمعطی صیاد به عربی ترجمه شده است. تحقیق این کتاب توسط ابراهیم امین شورابی انجام شده است. بدیع محمد جمعه و شیرین عبدالنعیم محمد حسنین نیز بر آن مقدمه نوشته‌اند.
پس از دو مقدمه مذکور به‌ترتیب ترجمه مقدمه محمد اقبال بر متن فارسی، شرح حال نویسنده، معرفی کتاب و مصادرش، کتب تاریخی که از راحة الصدور باواسطه یا بی‌واسطه نقل کرده‌اند.
ترجمه این اثر به زبان عربی اولین بار در سال 1960م، در قاهره انجام شد. سپس مجدداً در سال 2005 در ضمن سلسله میراث ترجمه تجدید چاپ شد. این انتشار مجدد بدین دلیل بود که این اثر از مهمترین آثاری است که مقطع پایانی از تاریخ دولت سلجوقی (590-552ق) را گزارش کرده است؛ چراکه نویسنده و دایی‌هایش بالاترین جایگاه را نزد سلطان طغرل، آخرین سلطان سلجوقی داشتند و به همین دلیل دسترسی نویسنده به اطلاعات از منابع صحیحش، در تمام موضوعاتی که به اخبار دولت ارتباط داشت، به‌راحتی ممکن بود[۱].
اگرچه راحة الصدور اثری تاریخی است، اما نویسنده آن ادیب و ناقد و شاعر بوده است؛ لذا سرشار از شواهد شعری فارسی فراوان و تعدادی عربی است که سروده مؤلف یا شعرای بزرگ فارسی‌زبان پیش از عصر مؤلف و در زمان اوست که کتاب را مرجع مهمی برای مطالعات ادب فارسی قرار داده است؛ به‌ویژه اینکه برخی شواهد ذکرشده در این اثر در منابع دیگر نیامده است. برخی هم در منابع دیگر آمده، لکن اشتباهاتی دارد که این کتاب منبع صحیحی برای این شواهد نیز هست[۲].
ترجمه عربی این اثر با نهایت دقت علمی و به شیوه عربی استواری صورت پذیرفته است؛ به‌ویژه در ترجمه شواهد شعری به‌عنوان درسی در اصول علمی دقیق ترجمه به حساب می‌آید و خواننده عربی احساس می‌کند که اصل کتاب را می‌خواند نه ترجمه آن را[۳].
در انتها به نکاتی اشاره می‌شود:
- در برگردان عربی هرکجا که در متن اصلی بیت یا ابیاتی به زبان فارسی بوده است، پس از ذکر عبارت «بیت یا شعر یا مصراع فارسی في الأصل، ترجمته:»، در کروشه، به ترجمه عربی آن اشاره شده است.
- در ذیل فصل عمل به جدول غالب و مغلوب در متن فارسی جدولی آمده که در متن عربی خبری از آن نیست[۴].
- فهارس اسامی مردان، اماکن، قبائل و طوائف، کتب و فهرست موضوعات در انتهای کتاب ذکر شده است.
پانویس
منابع مقاله
- مقدمه و متن کتاب.
- راوندی، محمد بن سلیمان، «راحة الصدور و آية السرور در تاریخ آل سلجوق، تهران، مؤسسه انتشارات امیرکبیر، چاپ دوم، 1364.