دیوان ابوطالب کلیم کاشانی

    از ویکی‌نور
    دیوان قصائد - غزليات - مثنويات - مقطعات ابوطالب کلیم کاشانی
    دیوان ابوطالب کلیم کاشانی
    پدیدآورانک‍ل‍ی‍م‌ کاشانی، اب‍وطال‍ب‌ (نويسنده)

    ب‍ی‍ض‍ای‍ی‌، ح‍س‍ی‍ن‌ (مصحح)

    ب‍ی‍ض‍ای‍ی‌، ح‍س‍ی‍ن‌ (مقدمه‌نويس)
    عنوان‌های دیگرقصائد - غزلیات - مثنویات - مقطعات
    سال نشر13سده
    چاپ0
    زبانفارسی
    تعداد جلد1
    نورلایبمطالعه و دانلود pdf

    دیوان ابوطالب کلیم کاشانی، مجموعه اشعار ابوطالب کلیم کاشانی (متوفی 1061 یا 1062ق)، مشتمل بر قصاید، غزلیات، مثنویات و مقطعات وی می‌باشد که با تصحیح ح. پرتو ضیایی، منتشر شده است.

    کلیم‌ را هم‌طراز صائب در رأس گویندگان سبک مشهور به هندی جا داده‌اند[۱]. صافی زبان و زلالی تعبیر، در‌ عین‌ دوری از ابتذال و نزدیکی عبارت به محاوره طبیعی عامه با ایجاز و صراحتی در حد ضرب‌المثل و تعریف توأم با حال و هوای شاعرانه، کلام و بیان و تشبیه و استعاره‌های گیرا و زیبا، تیزبینی‌ و ژرف‌‌اندیشی همراه با بدگمانی شدید و لحن طنز و تمسخر ‌که گاه به تهکم و پرخاش می‌رسد، از جمله خصوصیات اشعار کلیم می‌باشد. بااین‌حال، دیوان کلیم از‌ ضعف‌ عبارت و مضامین بارد نیز عاری نیست و سکته مجاز که در غزل قبیح است و «ملیح» محسوب نمی‌شود، فراوان دارد‌[۲].

    با‌آنکه کلیم‌ ابیات عاشقانه‌ای در مایه وقوع‌گویی دارد، اما‌ در‌ عشق و عاشقی، یا به عبارت دقیق‌تر در مضامین مربوط به عشق و عاشقی، به افراط نمی‌رود و روی‌هم‌رفته کوتاه‌ آمده‌ است‌. چون اساسا آدمی است پخته و سنجیده و درعین‌حال بدگمان و مأیوس، اصراری ندارد؛ قانع است و واقع بین؛ خیلی به دل خود وعده نمی‌دهد و امیدوارش نمی‌کند؛ به‌ویژه در‌ سن‌ پیری‌ هوس عاشقی را به ریشخند می‌گیرد و نیشخند می‌زند:

    باریک بینی‌ات چو‌ ز پهلوی‌ عینک استباید ز فکر دلبر لاغرمیان گذشت
    قدت از پیری کمان شد گوشه خوش کرد‌ ای‌ کلیماز پی خوبان دویدن با عصا بی‌نسبت است[۳]

    کلیم در اشعار خود، به‌ عشق‌ معنای والا نمی‌دهد و از حسن و عشق همین‌ مفاهیم‌ ابتدایی‌ و بدیهی متبادر به ذهن را مراد می‌کند‌. در‌ این معنا البته حسن، گیرایی دارد؛ مخصوصا وقتی بی‌پرده و طناز باشد، اما‌ در واقع از آشنایی آن نتیجه‌ای‌ عاید نمی‌شود‌:

    به‌ ملک‌ حسن که فیضی ز آشنایی نیستدر‌ آشنایی‌ خورشید روشنایی نیست
    با من آمیزش او الفت موج است و کناردم‌به‌دم‌ با‌ من و پیوسته گریزان از من[۴]

    پانویس

    1. ر.ک: ذکاوتی قراگوزلو، علی‌رضا، ص29
    2. ر.ک: همان، ص30
    3. ر.ک: همان
    4. ر.ک: همان

    منابع مقاله

    ذکاوتی قراگزلو، علی‌رضا، «ابوطالب کلیم، شاعر حکیم و طنزآور»، پایگاه مجلات تخصصی نور، کیهان فرهنگی، خرداد 1365- شماره 27.


    وابسته‌ها