دیوان ابوطالب کلیم کاشانی
دیوان ابوطالب کلیم کاشانی، مجموعه اشعار ابوطالب کلیم کاشانی (متوفی 1061 یا 1062ق)، مشتمل بر قصاید، غزلیات، مثنویات و مقطعات وی می‌باشد که با تصحیح ح. پرتو ضیایی، منتشر شده است.
| دیوان قصائد - غزليات - مثنويات - مقطعات ابوطالب کلیم کاشانی | |
|---|---|
 | |
| پدیدآوران | کلیم کاشانی، ابوطالب (نويسنده)
ب‍ی‍ض‍ای‍ی، ح‍س‍ی‍ن (مصحح) ب‍ی‍ض‍ای‍ی، ح‍س‍ی‍ن (مقدمه‌نويس) |
| عنوان‌های دیگر | قصائد - غزلیات - مثنویات - مقطعات |
| سال نشر | 13سده |
| چاپ | 0 |
| زبان | فارسی |
| تعداد جلد | 1 |
| نورلایب | مطالعه و دانلود pdf |
کلیم را هم‌طراز صائب در رأس گویندگان سبک مشهور به هندی جا داده‌اند[۱]. صافی زبان و زلالی تعبیر، در عین دوری از ابتذال و نزدیکی عبارت به محاوره طبیعی عامه با ایجاز و صراحتی در حد ضرب‌المثل و تعریف توأم با حال و هوای شاعرانه، کلام و بیان و تشبیه و استعاره‌های گیرا و زیبا، تیزبینی و ژرف‌‌اندیشی همراه با بدگمانی شدید و لحن طنز و تمسخر که گاه به تهکم و پرخاش می‌رسد، از جمله خصوصیات اشعار کلیم می‌باشد. بااین‌حال، دیوان کلیم از ضعف عبارت و مضامین بارد نیز عاری نیست و سکته مجاز که در غزل قبیح است و «ملیح» محسوب نمی‌شود، فراوان دارد[۲].
با‌آنکه کلیم ابیات عاشقانه‌ای در مایه وقوع‌گویی دارد، اما در عشق و عاشقی، یا به عبارت دقیق‌تر در مضامین مربوط به عشق و عاشقی، به افراط نمی‌رود و روی‌هم‌رفته کوتاه آمده است. چون اساسا آدمی است پخته و سنجیده و درعین‌حال بدگمان و مأیوس، اصراری ندارد؛ قانع است و واقع بین؛ خیلی به دل خود وعده نمی‌دهد و امیدوارش نمی‌کند؛ به‌ویژه در سن پیری هوس عاشقی را به ریشخند می‌گیرد و نیشخند می‌زند:
| باریک بینی‌ات چو ز پهلوی عینک است | باید ز فکر دلبر لاغرمیان گذشت |
| قدت از پیری کمان شد گوشه خوش کرد ای کلیم | از پی خوبان دویدن با عصا بی‌نسبت است[۳] |
کلیم در اشعار خود، به عشق معنای والا نمی‌دهد و از حسن و عشق همین مفاهیم ابتدایی و بدیهی متبادر به ذهن را مراد می‌کند. در این معنا البته حسن، گیرایی دارد؛ مخصوصا وقتی بی‌پرده و طناز باشد، اما در واقع از آشنایی آن نتیجه‌ای عاید نمی‌شود:
| به ملک حسن که فیضی ز آشنایی نیست | در آشنایی خورشید روشنایی نیست |
| با من آمیزش او الفت موج است و کنار | دم‌به‌دم با من و پیوسته گریزان از من[۴] |
پانویس
منابع مقاله