دریای معرفت (از بایزید بسطامی تا نجم دایه)

دریای معرفت (از بایزید بسطامی تا نجم دایه)
پدیدآوران	پورجوادی، نصرالله (نویسنده)
ناشر	انتشارات هرمس
مکان نشر	تهران
سال نشر	1394ش.
چاپ	اول
شابک	‎978-964-363-944-0
موضوع	عرفان اسلامی - تاریخ
زبان	فارسی
تعداد جلد	1
کد کنگره	4د9پ / 286/2 BP

دریای معرفت (از بایزید بسطامی تا نجم دایه) تألیف نصرالله پورجوادی (متولد 1322ش)، استاد فلسفه و عرفان اسلامی؛ این کتاب به بررسی سیر تحول مفهوم معرفت در عرفان اسلامی از قرن سوم تا هفتم هجری می‌پردازد و دیدگاه‌های عارفان بزرگی مانند بایزید بسطامی، عبدالله انصاری، احمد غزالی و عطار نیشابوری را تحلیل می‌کند.

ساختار

کتاب در یازده فصل تنظیم شده است:

1. نگاهی به تمثیل‌های عرفانی

2. معرفت از نظر بغدادیان

3. وجد و وجود

4. محمد نفری

5. باباطاهر همدانی

6. عبدالله انصاری

7. احمد غزالی

8. عین‌القضات همدانی

9. سنایی

10. فریدالدین عطار

11. نجم‌الدین دایه

گزارش کتاب

کتاب اثر نصرالله پورجوادی پژوهشی عمیق در مفهوم معرفت از دیدگاه عرفای اسلامی از قرن سوم تا هفتم هجری است. نویسنده در این کتاب با بررسی آثار عارفانی چون بایزید بسطامی، جنید بغدادی، احمد غزالی و عطار نیشابوری، سیر تحول مفهوم معرفت عرفانی را تحلیل کرده است.

پورجوادی در فصل اول کتاب به بررسی تمثیل‌های رایج در عرفان اسلامی مانند تمثیل غار افلاطون، پروانه و شمع، و غواص و دریا پرداخته است. وی نشان می‌دهد چگونه این تمثیل‌ها برای بیان مراحل سلوک و انواع معرفت به کار رفته‌اند.

فصل‌های بعدی کتاب به ترتیب به بررسی دیدگاه‌های عارفان مختلف می‌پردازد. نویسنده در فصل مربوط به بایزید بسطامی، تمایز میان «علم» (شناخت ساحلی) و «معرفت» (شناخت استغراقی) را تحلیل کرده است. در فصل مربوط به عرفای بغداد، به ویژه جنید بغدادی، مفهوم «وجد» و ارتباط آن با «وجود» بررسی شده است.

از ویژگی‌های بارز این کتاب می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

1. تحلیل تطبیقی دیدگاه‌های عرفای مختلف درباره معرفت

2. بررسی سیر تاریخی تحول مفهوم معرفت در عرفان اسلامی

3. استفاده از متون اصلی عرفانی و تحلیل محتوای آنها

4. بیان روشن مفاهیم پیچیده عرفانی با مثال‌های ملموس

5. توجه به تفاوت‌های مکاتب مختلف عرفانی در تعریف معرفت

این کتاب منبعی ارزشمند برای پژوهشگران عرفان اسلامی و علاقه‌مندان به فلسفه و حکمت ذوقی به شمار می‌آید.

منابع مقاله

پایگاه کتابخانه تخصصی ادبیات