دروس تمهيدية في القواعد التفسيرية
دروس تمهيدية في القواعد التفسيرية تألیف على اكبر سيفى مازندرانى حاوى مباحث مقدماتى دربارۀ قواعد تفسير قرآن كريم و روشهاى آن است به مراد از قاعده تفسيرى، قاعده‌اى است كه بتوان به وسيلۀ آن بر تفسير قرآن استدلال نمود. بنابراین با تفسير كه نفس استكشاف مراد خداى متعال است، متفاوت خواهد بود.
| دروس تمهیدیة في القواعد التفسیریة | |
|---|---|
 | |
| پدیدآوران | سیفی مازندرانی، علی‌اکبر (نویسنده) |
| ناشر | جماعة المدرسين في الحوزة العلمیة بقم، مؤسسة النشر الإسلامي |
| مکان نشر | قم - ایران |
| سال نشر | 1385 ش یا 1428 ق |
| چاپ | 1 |
| شابک | 964-470-804-0 |
| موضوع | تفسیر - فن |
| زبان | عربی |
| تعداد جلد | 2 |
| کد کنگره | BP 91/5 /س9د4 |
| نورلایب | مطالعه و دانلود pdf |
همچنين در اين كتاب به برخى مباحث علوم قرآنى و مبادى تفسير پرداخته شده است.اسامى قرآن و وجه تسميۀ قرآن به آن اسامى، تعريف لغوى و اصطلاحى وحى، آغاز و انجام و نيز کیفیت وحى، نازل شدن قرآن به لغت چند قبيله از قبايل حجاز، حروف مقطعه و فواتح السور، نسخ و تحريف از جمله موضوعاتى است كه در مقدمه كتاب بدانها پرداخته شده است.
پس از آن در بخش بيان مبادى تفسيرى به تعريف تفسير و اهميت آن، دليل نياز ما به تفسير، آداب تفسير، تأويل و تنزيل قرآن، تواتر قرائات و نيز اختلاف آنها، تفاوت تفسير و تأويل، محكم و متشابه و...پرداخته شده است.
در بخش روشهاى تفسيرى از روشهايى چون: تفسير ترتيبى و تجزيه‌اى و تفسير موضوعى، تفسير عقلى، تفسير به رأى، هرمنوتيك، تفسير علمى، تفسير نقلى، تفسير اجتهادى و...سخن به ميان آمده است.
در بخش مبانى تفسير ابتدا تقسيمى كلّى از مبانى تفسيرى ارائه شده و پس از آن سخن زركشى در باب مبانى تفسيرى بيان، و از تأثير سبب نزول در تفسير و نيز آفات تفسير سخن گفته شده است.
در بخش قواعد تفسيرى، به تعريف قاعدۀ تفسيرى و تفاوت آن با علم تفسير پرداخته شده و قواعدى چون قاعدۀ مشتق، قاعدۀ منطوق و مفهوم، قاعده حجيت ظواهر قرآن، قاعدۀ جرى، قاعدۀ تفسير به‌جز واحد، قاعدۀ عرض، قاعده مناسبت حكم و موضوع و...مورد بحث واقع شده است.
ساختار
نوشتار حاضر داراى مقدمه‌اى به قلم نگارنده و پنج بخش ذيل مى‌باشد:
«المدخل»؛ اين بخش شامل عناوينى چون:أسامى القرآن و وجه التسمية بها، تعريف الوحى لغة و اصطلاحا، بدء نزول الوحى و ختمه و کیفیته، الحروف المقطعه و فواتح السور و غيره مى‌باشد.
«المبادئ التفسيرية» عناوينى چون: تعريف التفسير، منصّة التفسير و أهميته، وجه الحاجة الى علم التفسير، آداب التفسير، اختلاف القرائات، حجية القرائات، حديث نزول القرآن على سبعة أحرف، تنزيل القرآن و تأويله، ظهر القرآن و بطنه و غيره را دربر دارد.
«المناهج التفسيرية» شامل عناوين ذيل مى‌باشد:التفسير التجزيئى و الموضوعى، التفسير العقلى، التفسير بالرأى، الهرمينوطيقا، التفسير العلمى، التفسير النقلى الاثرى، أهم التفاسير الروائية، الفرق بين المجتهدين و الاخباریين، طبقات المفسرين و...
«مباني التفسير و شرائطه و آفاته» عناوين ذيل را دربر دارد: تقسيم كلّى للمبانى التفسيرية، كلام الزركشى في مبانى التفسير و نقده، تنقيح كلام الراغب في مقدمات التفسير، دور القواعد اللفظية في تفسير القرآن، تأثير سبب النزول و اشتراط معرفته في التفسير، آفات التفسير.
«القواعد التفسيرية» شامل عناوينى چون:هل التفسير توقيفى؟، وجه امتناع بعض الصحابة و نهيه عن تفسير القرآن، تعريف القاعدة التفسيرية و الفرق بينها و بين علم التفسير، القواعد العامة اللفظية، القواعد التفسيرية الخاصّة و غيره مى‌باشد. در پايان هم منابع و مآخذ كتاب به همراه فهرست آيات و روايات و موضوعات آن درج گرديده است.
نسخه شناسى
كتاب حاضر به قلم حجت‌الاسلام شيخ على اكبر سيفى مازندرانى و به زبان عربى نگارش يافته و در قطع وزيرى با جلد گالينگور در 288 صفحه براى نخستين‌بار در سال 1428 ه.ق توسط «مؤسسة النشر الاسلامى» وابسته به جامعه مدرسين حوزۀ علميه قم، منتشر شده است.
منابع مقاله
متن كتاب