حیدر میرزا دوغلات، محمد
| نام | حیدر میرزا دوغلات، محمد |
|---|---|
| نامهای دیگر | دوغلات، محمد حیدر میرزا
میرزا محمد حیدر دوغلات میرزا حیدر |
| نام پدر | محمدحسين گوركان |
| متولد | 905ق |
| محل تولد | تاشكند |
| رحلت | 958 ق |
| اساتید | |
| برخی آثار | تاریخ رشیدی |
| کد مؤلف | AUTHORCODE02153AUTHORCODE |
ميرزا محمدحيدر دوغلات (905-958ق)، شاعر، مورخ، حاکم کشمیر، نویسنده تاریخ رشیدی
ولادت
در سال 905ق در تاشكند متولد شد. دوغلات‌ها شاخه‌اى از مغولان جغتايى بودند كه امارت سلاطين آن سلسله را به طور ارثى به عهده داشتند. پدر ميرزا محمدحيدر، محمدحسين گوركان نام داشت. او ظاهرا مردى دسيسه‌گر بود كه به دست شكيب‌خان اوزبك كشته شد. نسب ميرزا حيدر از سوى مادر به خوب نگار خانم، دختر يونس‌خان، پادشاه مغولان جغتايى مى‌رسيد و اين خوب نگار خانم خواهر تقلق نگار خانم مادر بابر (ظهيرالدين محمد) بود، بنابراین ميرزا حيدر پسر خاله بابر محسوب مى‌شد.
حکم قتل
شكيب‌خان هنگامى كه فرمان قتل محمدحسين، پدر ميرزاحيدر را صادر كرد، به عبيدالله سلطان حاكم بخارا دستور داد كه پسر او؛ يعنى ميرزا حيدر را نيز مقتول سازد.
گفتنى است كه يكى از خواهران ميرزا حيدر، همسر عبيدالله سلطان، برادر زاده شكيب‌خان بود و ميرزا حيدر در اين هنگام نزد او به سر مى‌برد. به هر تقدير ميرزا قبل از اجراى حكم موفق شد، از بخارا گريخته، به بدخشان و سپس به كابل نزد بابر برود.
دوران جوانی
وى تا سيزده سالگى؛ يعنى تا 918 در نزد بابر بود. و پس از آن به سلطان سعيد بن احمد، خان تركستان پيوست و تا سال 939 نزد وى به سر برد.
پس از مرگ سلطان سعيد، پسر او عبدالرشيد سلطان در كاشغر بر تخت سلطنت جلوس كرد و با ميرزا حيدر به خصومت پرداخت. لذا ميرزا حيدر عازم بدخشان شد و سپس به كابل و از آن جا به لاهور رفت و مورد استقبال كامران ميرزا پسر بابر قرار گرفت.
وفات
ميرزا حيدر يك سال در لاهور ماند. سپس براى كمك به همايون پادشاه، برادر كامران ميرزا، كه با شيرشاه افغان در جنگ بود، به خدمت وى رسيد. پس از شكت همايون پادشاه، ميرزا حيدر مجددا به لاهور بازگشت و با كمك برخى از امراى كشمير و با تاييد كامران ميرزا به كشمير لشكر كشيد و حكومت آن جا را به چنگ آورد تا آن كه در 958ق با توطئه گروهى از روساى كشميرى به قتل رسيد.