حمزه فنصوری
| حمزه فنصوری | |
|---|---|
 | |
| نام کامل | حمزه فنصوری |
| لقب | فنصوری |
| ولادت | قرن 10ق/ قرن 16م |
| محل تولد | پنسور (باروس) واقع در کرانه غربی سوماترا |
| محل زندگی |  اندونزی |
| مدفن | جنوبی‌‌ترین بخش آچه، در منطقۀ سینگ‌کِل و یا گورستان باب معلّای مکه |
| دین | اسلام |
| مذهب | شیعه |
| اطلاعات علمی | |
| شاگردان | شمس‌الدین سَمطْرانی |
| برخی آثار | سه رساله أسرار العارفین، شراب العاشقین، المنتهی |
حمزه فنصوری، صوفی و ادیب نامدار مالایی در سده ۱۰ق و آغازگر ادبیات عرفانی منثور و منظوم به زبان مالایی.
ولادت
او در پنسور (باروس) واقع در کرانه غربی سوماترا اندونزی به دنیا آمد. تاریخ تولد او دقیقا ثبت نشده است، اما می‌دانیم که او در قرن شانزدهم میلادی می‌زیسته[۱].
تحصیلات
وی به حجاز و شامات و عراق سفر کرده و مراکز مهم آموزشی علوم اسلامی، مانند مکه، مدینه، بیت‌المقدس و بغداد را دیده است.
او پس از بازگشت به موطنش، در حکومت آچه به مقام افتا منصوب شد.
فنصوری از اولین صوفیانی بود که رسماً تصوف را در جهان مالایایی گسترش داد. گویا او خود از صوفیان طریقه قادریه بود که قبل از بازگشت به آچه، در بغداد به این طریقه پیوسته بود. حمزه نویسنده‌ای پرکار و اندیشمندی برجسته بود که بر سنّت فکری و اعتقادی زمان خویش تأثیر زیادی گذاشت.
او در عرفان نظری سخت تحت تأثیر محیی‌الدین بن عربی و پیرو او، عبدالکریم جیلی، بود.
آثار فنصوری نشان می‌دهد که از اصطلاحات و مفاهیم عرفانی عارفان بزرگی چون غزالی، ابن عربی، مولوی و جامی نیز بهره برده است[۲].
شمس‌الدین سَمطْرانی (متوفی ۱۰۳۹) شاگرد برجسته فنصوری بود. او و سمطرانی دو شخصیت بارز اسلام عرفانی در منطقه مالی بشمار می‌روند که اندیشه وحدت وجود را در مجمع‌الجزایر مالی گسترش دادند[۳].
وفات
حمزه احتمالا در سال 1607م وفات یافته است[۴]. امروزه در جنوبی‌‌ترین بخش آچه، در منطقۀ سینگ‌کِل مزاری منسوب به حمزه فنصوری وجود دارد که مورد احترام مردم است. برخی نیز مزاری در گورستان باب معلای مکه را از آن فنصوری دانسته‌اند.
آثار
- شراب العاشقین؛
- اسرار العارفین؛
- المنتهی؛
- پاره‌ای مجموعه‌های شعری نیز به وی منسوب است[۵].
پانویس
منابع مقاله
- ذکرگو، امیرحسین، مقدمه کتاب «سه رساله اسرار العارفین، شراب العاشقین، منتهی»، حمزه فنصوری، تحقیق امیرحسین ذکرگو و لیلا حاجی مهدی تاجر، ناشر: میراث مکتوب، چاپ اول، 1397.
- اسفندیار، محمودرضا، «دانشنامه جهان اسلام»، زیر نظر غلامعلی حداد عادل، تهران، بنیاد دایرةالمعارف اسلامی، چاپ دوم، 1378.
- لاجوردی، فاطمه، «دایرةالمعارف بزرگ اسلامی»، زیر نظر کاظم موسوی بجنوردی، تهران، مرکز دایرةالمعارف بزرگ اسلامی، چاپ اول، 1388.