حسنی تلمسانی، محمد بن احمد
| حسنی تلمسانی، محمد بن احمد | |
|---|---|
 | |
| ولادت | شنبه 22 شوال 1298ق برابر با 16 سپتامبر 1881م |
| محل تولد | تلمسان |
| محل زندگی |  الجزایر |
| رحلت | 12 رجب 1381ق |
| مذهب | مالکی |
| اطلاعات علمی | |
| اساتید | بدرالدین حسنی جعفر کتانی امین سُوَید نجیب کیوان یوسف نبهانی |
| برخی آثار | شرح شطرنج العارفين |
محمد بن احمد حسنی تلمسانی (1298-1381ق)، از سادات حسنی، صوفی و متکلم الجزایری شیخ طریقه شاذلیه در قرن چهاردهم.
ولادت
در روز شنبه 22 شوال 1298ق برابر با 16 سپتامبر 1881م در سُبدو، از توابع تلمسان (یکی از معروفترین شهرهای الجزایر)، به دنیا آمد.[۱] پدرش از علما بود و در آنجا مسند قضا داشت.
تحصیلات
برای تحصیل علوم دینی پیوسته به مدارس و مساجد می‌رفت و سپس، به واسطۀ محمدبن یَلِّس، به طریقت درقاویۀ شاذلیه پیوست و با احمد علوی آشنا شد. وی در ۱۳۲۹ همراه مرشد خویش، محمدبن یلّس، برای فرار از استعمار فرانسه به شام رفت.
پس از مدت کوتاهی عازم ترکیه شد و دو سال در آدنای ترکیه ماند. سپس به دمشق بازگشت و تحصیلات خود را نزد علمایی چون بدرالدین حسنی، جعفر کتانی، امین سُوَید، نجیب کیوان و یوسف نبهانی تکمیل کرد و از محمود عطار و محمد بن یوسف، معروف به کافی، اصول و فقه مالکی را فراگرفت و از مشایخ خود اجازۀ ارشاد یافت.
پس از درگذشت محمد بن یلّس در ۱۳۵۰، احمد علوی که به دمشق آمده بود، به هاشمی مقام ارشاد را در طریقت علویۀ درقاویۀ شاذلیه، و ریاست زاویۀ دمشق را اعطا کرد. از آن پس، هاشمی تمام کوشش خود را صرف ترویج تصوف و تعلیم موضوع توحید کرد واز حلقه‌های درس و ذکر و مواعظ وی در خانه و مسجد و مدارسی چون شامیه و نوریه، استقبال بسیار شد.
او زوایایی نیز در حُمص، حَمات، حلب و دمشق و روستاهای اطراف آن و در اردن و فلسطین برپا کرد و همچنین قسمتی از خانۀ خود را در دمشق، به شاگردان و مریدانش اختصاص داد.[۲]
وفات
هاشمی در روز سه شنبه 12 رجب 1381ق در دمشق درگذشت و در باب صغیر دفن شد.[۳] او شاگردان بسیاری تربیت کرد و، به سبب نوع تعالیم و خردمندی و تقوایش، به مجدّد دین و شعرانی زمان مشهور شد. عبدالقادر عیسی، مؤلف حقائق عن التصوف، از شاگردان وی بود.
آثار
در توحید:
- شرح نظم عقيدة أهل السنة؛
- البحث الجامع فی ما یتعلق بالصنع و الصانع؛
- و الحدائق الندیه فی الدروس التوحیدیه؛
در تصوف:
- شرح شطرنج العارفین، منسوب به ابن عربی؛
- و الحِلُّ السَدید لما اِستَشکله المرید من جواز الأخذ عن المرشدین،
- معراج التشوف الی حقائق التصوف؛
- القول الفصل القویم فی بیان المراد من وصیه الحکیم، رساله‌ای است که در آن به احوال سیاسی و اجتماعی مسلمانان پرداخته و ایشان را از تفرقه بر حذر داشته‌است؛[۴]
پانویس
منابع مقاله