تنبيه الغافلين
| تنبیه الغافلین | |
|---|---|
 | |
| پدیدآوران | سمرقندی، نصر بن محمد (نویسنده)
ابراهیم بن بدیل (مترجم) خاتمی پور، حامد (مصحح) |
| ناشر | سخن |
| مکان نشر | تهران |
| سال نشر | 1401 |
| چاپ | اول |
| شابک | 978-622-260-095-2 |
| موضوع | اخلاق اسلامی - متون قدیمی تا قرن 14 |
| زبان | فارسی |
| تعداد جلد | 1 |
| کد کنگره | BP 297/س8ت8 1401 |
تنبیه الغافلین تألیف ابولیث نصر بن محمد بن ابراهيم سمرقندى؛ ترجمه ابواسحاق ابراهیم بن بدیل بن محمد الصالحین؛ این کتاب از مهم‌ترین آثار اخلاقی و عرفانی قرن چهارم هجری است که در 94 باب به موضوعات زهد، اخلاق و عقاید اسلامی پرداخته است.
دکتر حامد خاتمی‌پور کار تصحیح و تعلیقات و مقدمه کتاب را انجام داده است.
ساختار
این کتاب شامل 94 باب است که هر باب به موضوعی خاص در حوزه اخلاق و معارف اسلامی اختصاص دارد.
گزارش کتاب
کتاب «تنبیه الغافلین» اثر ابولیث سمرقندی (درگذشت 375 قمری) از مهم‌ترین متون اخلاقی و عرفانی قرن چهارم هجری است. این کتاب که به زبان عربی تألیف شده، مشتمل بر 94 باب در موضوعات مختلفی چون اخلاص، مرگ، عذاب قبر، صفت بهشت و دوزخ، احسان، حیا، ورع و دیگر مسائل اخلاقی و اعتقادی است. ابولیث سمرقندی که با لقب «امام الهدی» شناخته می‌شد، از فقهای بزرگ حنفی ماوراءالنهر بود.
متن حاضر ترجمه فارسی کهنی از این اثر است که توسط ابواسحاق ابراهیم بن بدیل بن محمد الصالحین انجام شده و حامد خاتمی‌پور آن را تصحیح و تحقیق کرده است. این ترجمه که متعلق به اوایل سدۀ ششم هجری است، از دو نسخۀ خطی کتابخانۀ ملی پاریس (مورخ 662 ق) و کتابخانۀ برلین (مورخ 731 ق) استفاده شده است.
ابولیث در این کتاب با شیوه‌ای نظام‌مند، هر باب را با حدیثی مناسب آغاز کرده و سپس به نقل اقوال و حکایات بزرگان و آیات قرآن می‌پردازد. رویکرد او در این کتاب، مقابله با اندیشه‌های معتزله و ترویج مذهب «اهل سنت و جماعت» بوده است. نکته جالب توجه در این اثر، استفاده نویسنده از روایات امامان شیعه است که نشان‌دهنده احترام خاص حنفیان به بزرگان تشیع در آن دوره بوده است.
ترجمه حاضر از ویژگی‌های زبانی ارزشمندی برخوردار است که آن را به متنی مهم در مطالعات زبان فارسی تبدیل کرده است. استفاده از واژگان کهن، تعابیر کم‌کاربرد و نثری ساده و بی‌پیرایه از مشخصات بارز این ترجمه است. کتاب حاضر علاوه بر ارزش محتوایی، از جهت شناخت تحولات زبان فارسی در سده‌های نخستین نیز حائز اهمیت است.
تصحیح حاضر شامل مقدمه‌ای مفصل درباره مؤلف، کتاب و نسخه‌های خطی، متن مصحح کتاب، تعلیقات و نمایه‌هاست. این اثر نه تنها منبعی ارزشمند برای مطالعه تاریخ اندیشه اسلامی است، بلکه سندی مهم برای پژوهش در حوزه زبان و ادبیات فارسی نیز به شمار می‌آید.[۱]
پانويس
منابع مقاله
پایگاه کتابخانه تخصصی ادبیات