تربیت جنسی در اسلام: آموزهها، راهکارها
تربیت جنسی در اسلام: آموزهها و راهکارها، اثر سید محمود مرویان حسینی (متولد 1344ش)، عضو هیئت علمی دانشگاه علوم اسلامی رضوی، به بررسی جامع تربیت جنسی در اسلام میپردازد و آموزهها و راهکارهای اسلامی را برای مواجهه با نیازها و چالشهای جنسی در مراحل مختلف زندگی ارائه میدهد.
| تربیت جنسی در اسلام | |
|---|---|
 | |
| پدیدآوران | مرویان حسینی، محمود (نويسنده) |
| عنوانهای دیگر | آموزهها و راهکارها |
| ناشر | دانشگاه علوم اسلامی رضوی |
| مکان نشر | ایران - مشهد مقدس |
| سال نشر | 1395ش |
| چاپ | 1 |
| شابک | 978-600-7044-20-9 |
| موضوع | اسلام و مسایل جنسی - اخلاق جنسی جوانان - مسائل جنسی در قرآن - جوانان - روان شناسی |
| زبان | فارسی |
| تعداد جلد | 1 |
| کد کنگره | 4ت 4م 230/17 BP |
| نورلایب | مطالعه و دانلود pdf |
انگیزه نگارش
نویسنده با تأکید بر اینکه غریزه جنسی، یکی از مهمترین ابعاد وجود انسان است، انگیزه خود را از نگارش این کتاب، نیاز به هدایت و مدیریت صحیح این غریزه در چارچوب آموزههای اسلامی، معرفی میکند[۱].
اهمیت کتاب
این کتاب به دلایل متعددی از اهمیت ویژهای برخوردار است:
- جامعیت رویکرد: این اثر آموزهها و راهکارها را با تکیه بر منابع قرآنی و روایی اسلامی در کنار پژوهشهای علمی، تربیتی و روانشناختی ارائه میدهد و بدین ترتیب، یک دیدگاه جامع و مستند را فراهم میآورد.
- پرداختن به نیازهای معاصر: به دلیل پیچیدگی نیازهای جنسی بهویژه در عصر حاضر و جریان آزاد اطلاعات، این کتاب راهنمایی ضروری برای جلوگیری از آسیبها و ترویج سلامت جامعه و خانواده بر اساس مبانی اسلامی است.
- مقایسه با رویکردهای غربی: با برجستهسازی تفاوتهای رویکرد اسلامی با رویکردهای غربی که منجر به انحرافات میشوند، مسیر روشنی برای حفظ سلامت جنسی و اخلاقی جامعه ارائه میدهد و بر هویت اسلامی در این حوزه تأکید میکند.
ساختار
کتاب، شامل سخن ناشر، یک مقدمه و پنج فصل اصلی است که هریک به گفتارهای فرعی تقسیم شدهاند.
سبک نگارش
سبک نگارش کتاب دارای ویژگیهای اصلی زیر است:
مستندسازی قوی: تمام مطالب بر پایه منابع اصیل قرآنی و روایی اسلامی و همچنین پژوهشهای علمی در حوزه روانشناسی و علوم تربیتی مستند شدهاند.
جامعیت ابعاد: نویسنده، موضوع تربیت جنسی را نهتنها از بعد فردی، بلکه از ابعاد خانوادگی، اجتماعی، روانشناختی، اخلاقی و حقوقی نیز مورد بررسی قرار داده است.
ساختارمند و منطقی: مطالب بهصورت فصول و گفتارهای مشخصی سازماندهی شدهاند که روند رشد و نیازهای جنسی را در مراحل مختلف زندگی از کودکی تا جوانی دنبال میکنند.
رویکرد حل مسئله و کاربردی: کتاب به دنبال ارائه راهکارها و پاسخهای عملی و کاربردی به چالشها و انحرافات جنسی در هر مرحله از زندگی است.
وضوح و دقت: باوجود عمق و گستردگی مطالب، زبان نگارش، روشن و دقیق است و مفاهیم پیچیده به شیوهای قابل فهم و درک برای مخاطب عام، توضیح داده شدهاند.
گزارش محتوا
فصل اول (مبانی نظری تربیت جنسی): این فصل، به مباحث پایهای تربیت جنسی میپردازد. گفتار اول، به بررسی مفاهیم جنسیت، هویت جنسی و نقش جنسی میپردازد و تفاوتهای جسمی، روانی و اجتماعی میان زن و مرد را از دیدگاه اسلام و روانشناسی تبیین میکند. گفتار دوم، به غریزه جنسی اختصاص دارد و تعریف آن، مراحل رشدش از کودکی تا جوانی و چگونگی مدیریت صحیح آن در اسلام را شرح میدهد. همچنین تأکید میکند که غریزه جنسی یک موهبت الهی است که باید بهدرستی هدایت شود تا به کمال انسانی منجر گردد. گفتار سوم، به اخلاق جنسی میپردازد و اصول و مبانی اخلاق جنسی در اسلام و راهکارهای عملی برای کنترل و مدیریت هیجانات جنسی را با تأکید بر عفاف و تقوا ارائه میدهد. گفتار چهارم، دیدگاه اندیشمندان مختلف را در مورد تربیت جنسی مطرح میکند و به اهمیت آن در فرایند رشد انسان اشاره دارد. در گفتار پنجم، ویژگیهای آموزش جنسی در اسلام، از جمله جامعیت و تناسب با هر دوره رشد، همراه با ادب و احترام، بیان شده است. نهایتاً، گفتار ششم، به انحرافهای جنسی میپردازد و به تعریف، انواع و عوامل مؤثر بر آنها، از جمله نقش خانواده، شخصیت فرد، نبود راهنمایی مناسب، فضای عمومی، دوستی با جنس مخالف و فقدان محبت در محیط خانواده، اشاره میکند[۲].
فصل دوم (تربیت جنسی در دوره کودکی): این فصل، به اهمیت تربیت جنسی از سنین پایین میپردازد و راهکارهایی برای والدین ارائه میدهد تا هویت و نقش جنسی صحیح در فرزندانشان شکل گیرد. مباحثی چون هویت و نقش جنسی در کودک، تأثیر والدین بر شکلگیری این نقشها و لزوم حمایت اجتماعی از کودکان بررسی میشود. این فصل، به جزئیات مراقبت از بیداری جنسی کودک اشاره دارد؛ از جمله: پرهیز والدین از اعمال جنسی در حضور کودک، اهمیت حریم اتاق خواب والدین و نیاز به اجازه گرفتن فرزندان برای ورود به آن، پرهیز از لمس اندام جنسی کودک، اجتناب از بوسیدن و در آغوش کشیدن کودکان توسط افراد نامحرم، پرهیز از نگریستن به اندام جنسی کودک، تنظیم برنامه خواب کودک و نهایتاً تأکید بر پاسخگویی مناسب و صحیح به سؤالات جنسی کودکان متناسب با درک آنها[۳].
فصل سوم (تربیت جنسی در دوره نوجوانی): این فصل، به بررسی دقیق دوره نوجوانی، شامل تعریف و ویژگیهای آن بهعنوان دوره انتقالی، زمان جستجوی هویت، بروز تنشهای روانی و هیجانات شدید میپردازد و بهتفصیل نشانههای بلوغ (فیزیکی و روانی)، بلوغ شرعی (پسران و دختران) و دیدگاه اسلام و آیات قرآن در مورد آن را تشریح میکند. همچنین به اختلالات و بحرانهای مرتبط با بلوغ، مانند بلوغ زودرس و دیررس، عدم آگاهی از بلوغ، نداشتن ثبات عاطفی، ضعف شالودههای شخصیتی، انحرافهای جنسی همزمان با بلوغ و خودارضایی پرداخته و راهکارهایی برای مدیریت این چالشها ارائه میدهد و بر اهمیت نقش خانواده، والدین و نهادهای اجتماعی در هدایت صحیح نوجوانان تأکید میکند[۴].
فصل چهارم (تربیت جنسی در دوره جوانی): این فصل، به تعریف جوانی و ویژگیهای آن نظیر ذهن پذیرا، وجود تنشهای روانی و حساسیت بالا میپردازد. مهمترین بخش آن به راهبردهای اسلامی برای مواجهه جوانان با نیازهای جنسی اختصاص دارد. ازدواج، بهعنوان بهترین و طبیعیترین راهکار برای ارضای نیازهای جنسی معرفی شده و به فواید آن، از جمله تأمین سلامت جنسی، کاهش انحرافات و شکلگیری خانواده، اشاره شده است. مبحث ازدواج موقت نیز بهتفصیل از دیدگاه فقه اسلامی و آثار و فواید آن بررسی شده است. استعفاف (عفاف و غیرت) بهعنوان ابزارهای مهم کنترل شهوت و حفظ سلامت جنسی معرفی شده و راهکارهای عملی برای تحقق عفاف، از جمله: رژیم غذایی سالم، پرهیز از عوامل تحریککننده شهوت، ممنوعیت طنازی و جلوهگری نامناسب، پرهیز از محیطهای آموزشی و کاری مختلط و اجتناب از دوستیهای غیر شرعی میان دختر و پسر، بیان شده است[۵].
فصل پنجم (تربیت جنسی در فضای ازدواج): این فصل، بر اهمیت ازدواج، بهعنوان بهترین بستر برای سلامت جنسی و ارضای صحیح نیازها تأکید میکند. به تأثیر ازدواج در کاهش انحرافات جنسی و تقویت بنیاد خانواده و جامعه اشاره دارد و آن را راهی برای مقابله با فرهنگهای غربی میداند. همچنین به تفاوتهای جنسیتی میان زن و مرد و نقش هریک در روابط زناشویی میپردازد و بر اهمیت ارضای صحیح نیازهای جنسی همسران از دیدگاه اسلام تأکید میکند. این فصل، به موضوعات مهمی چون زناشویی مشترک بدون ازدواج و روابط جنسی غیر قانونی و مخاطرات آن نیز اشاره کرده و بر اهمیت حفظ حریم خانواده و پیشگیری از آسیبهای اجتماعی و اخلاقی ناشی از اینگونه روابط تأکید میکند[۶].
پانویس
منابع مقاله
مقدمه و متن کتاب.