تخمیس دیوان حافظ

تخمیس دیوان حافظ
پدیدآوران	بیانی، مولانا (نویسنده) دانشگر، آذر (مصحح) پرهیزکار، زرین‌تاج (مصحح)
ناشر	طهوری
مکان نشر	تهران
سال نشر	1403
چاپ	اول
شابک	‎978-600-5911-69-5
موضوع	حافظ، شمسالدین محمد، ٧٩٢ق. -- تخمیس. شعر فارسى -- قرن ١٠ق.
زبان	فارسی
تعداد جلد	1
کد کنگره	PIR 5/٥٨٩٧
نورلایب	مطالعه و دانلود pdf

تخمیس دیوان حافظ تألیف مولانا بیانی؛ تصحیح آذر دانشگر، زرین‌تاج پرهیزکار؛ این کتاب تصحیح نسخه‌ای خطی از تخمیس‌های سروده شده بر دیوان حافظ توسط شاعر قرن دهم هجری مولانا بیانی است که در کتابخانه راشد افندی قیصریه نگهداری می‌شود و شامل 88 تخمیس با ترتیب الفبایی قوافی است.

ساختار

این کتاب شامل پیش‌گفتار مصححان، متن اصلی تخمیس‌ها و چندین فهرست تحلیلی از جمله فهرست اعلام و فهرست مصرع‌ها می‌باشد.

گزارش کتاب

کتاب «تخمیس دیوان حافظ» به تصحیح آذر دانشگر و زرین‌تاج پرهیزکار، نسخه‌ای خطی از تخمیس‌های دیوان حافظ را معرفی می‌کند که توسط مولانا بیانی، شاعر پارسی‌گوی قرن دهم هجری در آناتولی سروده شده است. این نسخه که با شماره 1278 در کتابخانه راشد افندی قیصریه نگهداری می‌شود، تنها نسخه شناخته شده از این اثر است (ص 15).

مصححان در مقدمه مفصلی به بررسی ویژگی‌های این نسخه پرداخته‌اند. نسخه با دیباچه‌ای منثور به زبان عربی آغاز می‌شود که در آن مؤلف دلیل تألیف را درخواست دوستان ذکر کرده و اثر را به سلطان عثمانی تقدیم نموده است. سپس متن اصلی شامل 88 تخمیس بر اساس ترتیب الفبایی قوافی ارائه شده است (ص 23-45).

از نکات قابل توجه این اثر، پیوند معنایی محکمی است که بیانی بین سه مصراع اضافه شده خود و ابیات حافظ ایجاد کرده است. در بسیاری موارد، مصراع‌های بیانی مقدمه‌ای برای ورود به فضای بیت حافظ محسوب می‌شوند (ص 67). مصححان همچنین به بررسی جنبه‌های زبانی این اثر پرداخته‌اند که از نظر گونه‌شناسی زبان فارسی حائز اهمیت است.

کتاب شامل فهرست‌های تحلیلی متعددی است از جمله فهرست اعلام، فهرست جای‌ها و فهرست مصرع‌های حافظ و بیانی که دسترسی به محتوای کتاب را تسهیل می‌کند (ص 201-230). تصاویری از نسخه خطی نیز در بخش پایانی کتاب ارائه شده است.

این اثر نه تنها از نظر ادبی، بلکه از جنبه تاریخی و بررسی نفوذ زبان و ادبیات فارسی در سرزمین‌های عثمانی نیز حائز اهمیت است.

منابع مقاله

پایگاه کتابخانه تخصصی ادبیات