تحقیق در مجالس تفسیری فضل بن محب نیشابوری و ابیات فارسی آن
تحقیق در مجالس تفسیری فضل بن محب نیشابوری و ابیات فارسی آن (گنجینهای از سرودههای زاهدانه فارسی از سدۀ پنجم هجری) تألیف فضل بن محب نیشابوری (قرن ۵ق)، به تحقیق جواد بشری (متولد ۱۳۶۳ش) و محمدافشین وفایی (متولد ۱۳۵۹ش)؛ این کتاب به بررسی مجالس تفسیری فضل بن محب نیشابوری و اشعار زاهدانه فارسی موجود در آن که مربوط به سده پنجم هجری است میپردازد.
| تحقیق در مجالس تفسیری فضل بن محب نیشابوری و ابیات فارسی آن (گنجینهای از سرودههای زاهدانه فارسی از سدۀ پنجم هجری) | |
|---|---|
 | |
| پدیدآوران | نیشابوری، فضل بن محب (نویسنده)
بشری، جواد (محقق) وفایی، محمد افشین (محقق) |
| ناشر | میراث مکتوب |
| مکان نشر | تهران |
| سال نشر | ۱۳۹۴ |
| چاپ | اول |
| شابک | ۹۷۸-۶۰۰-۲۰۳-۱۰۴-۴ |
| موضوع | نيشابوري، فضل بن محب، قرن 5ق.
شعر فارسی - قرن 5ق. شعر عرفاني فارسی - قرن 5ق. |
| زبان | فارسی |
| تعداد جلد | ۱ |
| کد کنگره | PIR ۴۷۸۰/ت۳ ۱۳۹۴ |
ساختار
این کتاب در یک جلد و ۹۳ صفحه تنظیم شده است.
گزارش کتاب
کتاب «تحقیق در مجالس تفسیری فضل بن محب نیشابوری و ابیات فارسی آن» اثر ارزشمندی است که به بررسی یکی از گونههای نثر کهن فارسی از ادوار نخستین میپردازد. این اثر مجالس عالمانی از خراسان و ماوراءالنهر قدیم را مورد مطالعه قرار داده که در قالب کتابهایی تدوین شده و تاکنون کمتر مورد توجه پژوهشگران قرار گرفته است.
فضل بن محب نیشابوری از علمای مشهور سده پنجم هجری است که مجالس تفسیری او حاوی سرودههایی زاهدانه، عالمانه و گاه عرفانی میباشد. این اشعار از اهمیت بسیار زیادی در مطالعه تحول شعر فارسی برخوردارند و در زمره سرودههایی قرار میگیرند که در سدههای چهارم و پنجم هجری در نیشابور بر زبان علمای صاحب مجلس جاری میشده است.
در این پژوهش ابتدا احوال فضل بن محب با استفاده از منابع رجالی و تاریخی مورد بررسی قرار گرفته است. سپس تأثیر کرامیه نیشابور در گسترش شعر زاهدانه و عرفانی فارسی تبیین شده و تباین عقیدتی و فکری فضل بن محب با ایشان تحلیل گردیده است. در بخش دوم کتاب، متن اشعار به دقت بازخوانی و تصحیح شده و در پایان نیز تصاویری از صفحات دستنویس ارائه شده است.
تنها دستنویس شناخته شده از این اثر، نسخه ناقصی است که در کتابخانه مجلس نگهداری میشود. این نسخه شامل ۲۶۹ صفحه ۱۷ سطری است و هر مجلس حول تفسیر یکی از آیات قرآن تنظیم شده است. در این مجالس علاوه بر مطالب تفسیری، از حکایات، اقوال مشایخ تصوف و نیز ابیات عربی و فارسی استفاده شده است.
شمار ابیات موجود در متن ۱۰۵ بیت است که به ۵۵ شعر در قالبهای رباعی، غزل، فرد، قطعه، دوبیتی و مثنوی تقسیم میشوند. این سرودهها گنجینهای ارزشمند از شعر غیررسمی فارسی در خارج از مراکز قدرت و حمایتهای درباری محسوب میشوند.[۱]
پانويس
منابع مقاله
پایگاه کتابخانه تخصصی ادبیات