تجريد الأغاني

تجريد الأغاني
پدیدآوران	ابن واصل، محمد بن سالم (نويسنده) حسین، طه (محقق) ابیاری، ابراهیم (محقق)
ناشر	دار الکاتب العربي ** سازمان تبليغات اسلامی. حوزه هنری. کارگاه قصه و رمان
مکان نشر	مصر - قاهره
سال نشر	1374ق - 1376ق - 1955م - 1957م
چاپ	1
زبان	عربی
تعداد جلد	3
کد کنگره	/الف2ت3 7631 PJ
نورلایب	مطالعه و دانلود pdf

تجريد الأغاني، اثر ابن واصل، ابوعبدالل‍ه محمد بن سالم بن نصرالله بن سالم بن واصل حموى (متوفی 697ق)، گزیده‌ای است از «الأغاني» علی بن حسین بن هیثم ابوالفرج اصفهانى (284- ح 362ق) که کتابی است شامل برگزیده آوازها و دایرةالمعارف شعر و ادب، قصه‌ها، اساطیر و موسیقى عرب در عصر جاهلى، اموى و صدر دولت عباسى.

حجم عظیم کتاب «الأغاني» و سلسله‌های طولانی اسناد، همچنین بنا به گفته شکعه، داستان‌های پرده‌در و شرم‌انگیز که گاه حتى به بزرگان اسلام نسبت داده شده است، سرانجام موجب گردید که گروهی به تدارک اختصار، موجز، مختصر، تهذیب و... از این کتاب برآیند که اثر حاضر نیز از جمله آنها می‌باشد. ابن واصل در ۶۹۷ق، این کتاب را خلاصه کرد، اما ترتیب ابوالفرج اصفهانی را در عرضه زندگی‌نامه‌ها مراعات نمود.

ساختار و محتوا

• به عقیده نویسنده، کتاب اغانی کبیر ابوالفرج اصفهانی گرچه سرشار از فضل و دانش است، ولی ذکر مباحث بی‌فایده در آن، همچون انواع نغمه‌ها و ایقاعات (چون کسانی که اهل فن هستند، این امور را عملا می‌شناسند نه علما و دیگران، مباحث آن را نمی‌فهمند و بهره‌ای از آن نمی‌برند)، آن را معیوب کرده است؛ بنابراین نویسنده در پی گزینش آن برآمده و در گزینش خویش، همه آن مباحث و نیز اسانید و مکررات و همچنین اخبار و اشعار مشترک بی‌فایده‌ را حذف کرده و تنها به غرر فواید و درر فراید آن اکتفا کرده است و فواید دیگری را که به آن مربوط می‌گردیده، افزوده و پاره‌ای از الفاظ دشوار آن را شرح داده است.
• نویسنده قبل از ورود به مقصود اصلی خویش، مباحثی را پیرامون کتاب اغانی و فضل و بزرگی مصنف آن ذکر کرده است.
• چنان‌که در آخر کتاب نوشته شده، اثر حاضر، جزء اول از بخش اول کتاب تجريد الأغاني است و جزء دوم از قسم اول که با اخبار ابوالعتاهیه شروع می‌شود، إن‌شاءالله، در پی این جزء خواهد آمد.
• نمونه‌ای از مباحث کتاب:

1. اخبار ابی‌قطیفه:

   وی عمرو بن ولید بن عقبة بن ابی‌معیط است... او یکی از دشمنان سرسخت پیامبر(ص) بود که در جنگ بدر اسیر و به فرمان آن حضرت، کشته شد.

2. پاره‌ای از اخبار معبد: وی معبد بن وهب است... پدرش سیاه‌پوست و خودش دورگه و کشیده‌قامت و لوچ (کج‌چشم... و از مغنیان دوران بنی‌امیه بود. وی دچار فلج و لرزش اندام گردید و صدایش ناهنجار شد.... او در دوران ولید بن یزید در دمشق از دنیا رفت.

منابع مقاله

1. مقدمه و متن کتاب.
2. آذرتاش، آذرنوش، «دائرةالمعارف بزرگ اسلامی»، زیر نظر کاظم موسوی بجنوردی، تهران، مرکز دائرةالمعارف بزرگ اسلامی، چاپ اول، 1379.