تاریخ و اعتقادات اباضیه

تاریخ و اعتقادات اباضیه
پدیدآوران	ضیایی، علی‌اکبر (نويسنده)
ناشر	نشر اديان
مکان نشر	ایران - قم
سال نشر	1390ش
چاپ	1
شابک	‎978-964-2908-42-4
موضوع	اباضیه - اسلام - فرقه‌‎ها
زبان	فارسی
تعداد جلد	1
کد کنگره	1390 ‎‏/‎‏ض‎‏9‎‏ت‎‏2 242 BP
نورلایب	مطالعه و دانلود pdf

تاریخ و اعتقادات اباضیه، تألیف علی‌اکبر ضیایی، تلاشی برای معرفی تاریخ و اعتقادات اباضیان است و نویسنده کوشیده با نگاهی بی‌طرفانه به تاریخ و اعتقادات اباضیان بر اساس منابع مورد قبول آنان بپردازد.

از ویژگی‌های این کتاب تألیف آن به زبان فارسی است: «با توجه به اینکه همه آثار یادشده [آثاری که نویسنده مفصلا از آنها یاد کرده است] به زبان عربی تألیف شده‌اند و ممکن است برخی با این زبان آشنا نباشند، بنا به سفارش دوستان، این کتاب را در زمینه تاریخ و اعتقادات اباضیان به زبان فارسی تألیف کردم»‏. نویسنده در ابتدای کتاب از عدم شناخت فرقه اباضیه حتی در بین اقشار تحصیل‌کرده ابراز تأسف کرده است: «متأسفانه درباره این مذهب حتی شیعیان تحصیل‌کرده آگاهی چندانی ندارند و اباضیه را فرقه‌ای از خوارج می‌دانند»‏؛ درحالی‌که اباضیان به‌صراحت از جریان انحرافی خوارج تبری می‌جویند.

بخش اول کتاب به تاریخ اباضیه اختصاص یافته است. در منابع، اقوال مختلفی در رابطه با تأسیس فرقه اباضیه ذکر شده است. از زندگی‌نامه عبدالله بن اباض و کیفیت پیوستن او به گروه قاعدین و تشکیل فرقه اباضیه و نقش او در ترویج و گسترش اباضیه اطلاعات چندانی وجود ندارد. ‏

مذهب اباضیه از قدیمی‌ترین مذاهب اسلامی است که در قرن اول هجری ظهور کرد و تنها در نیمه آخر قرن سوم به‌منزله مذهب، در منابع و مصادر ذکر شده است و قبل از آن تاریخ با نام‌هایی چون «جماعة المسلمين»، «أهل الدعوة» یا «أهل الاستقامة» خوانده می‌شدند. ‏

در ادامه این بخش، تاریخچه مذهب اباضیه در بصره، عمان، جزیرةالعرب، یمن، شمال آفریقا، مغرب و اندلس مطرح شده است.

در بخش دوم، اعتقادات اباضیه مورد مداقه قرار گرفته است. راویان اباضی با استناد به احادیثی از پیامبر اکرم(ص) پرداختن به علم عقاید را از مهم‌ترین وظایف می‌شمارند. اباضیه در خصوص اسماء و صفات الهی، صفات حادث را از خداوند نفی می‌کنند و معتقدند که خداوند قدیم است. از نظر اباضیه گفتن شهادتین برای اینکه انسان مسلمان باشد کافی نیست، بلکه باید این گفته و اعتقاد را به عمل صالح نشان دهد. رؤیت خداوند، خلق قرآن، فقه اباضی و امامت از دیدگاه اباضیه از دیگر موضوعات مطرح‌شده در این بخش است.

منابع مقاله

پیشگفتار و متن کتاب.