بررسی وزن شعر ایرانی
بررسی وزن شعر ایرانی تألیف ژیلبر لازار، ایرانشناس و زبانشناس برجسته فرانسوی؛ ترجمه لیلا ضیامجیدی (متولد 1362ش)؛ این کتاب مجموعهای از مقالات پژوهشی لازار درباره وزن شعر در زبانهای ایرانی است که طی چهل سال تحقیق و مطالعه نگاشته شدهاند. کتاب با بررسی وزن شعر در دورههای مختلف زبانهای ایرانی (باستان، میانه و نو) نشان میدهد که وزن عروضی شعر فارسی ریشه در سنتهای شعری پیش از اسلام دارد نه صرفاً تأثیرپذیری از شعر عربی.
| بررسی وزن شعر ایرانی | |
|---|---|
 | |
| پدیدآوران | لازار، ژیلبر (نویسنده) ضیامجیدی، لیلا (مترجم) |
| ناشر | هرمس |
| مکان نشر | تهران |
| سال نشر | 1395 |
| شابک | 978-964-363-971-6 |
| موضوع | شعر فارسی - تاریخ و نقد |
| زبان | فارسی |
| تعداد جلد | 1 |
| کد کنگره | PIR ۳۵۴۸/ل۲ب۴ ۱۳۹۵ |
ساختار
کتاب در سه بخش اصلی و سیزده فصل تنظیم شده است که به ترتیب تاریخی به بررسی وزن شعر در زبانهای ایرانی باستان، میانه و نو میپردازد.
گزارش کتاب
بخش نخست به وزن شعر در زبانهای ایرانی باستان اختصاص دارد و شامل دو مقاله درباره وزن یشتهای اوستا و اوستای متأخر است. لازار در این بخش نشان میدهد که شعر اوستایی احتمالاً قدمتی سههزارساله دارد و وزن آن با شعر پارتی و ایرانی میانه شباهتهایی دارد.
بخش دوم که مفصلترین بخش کتاب است، به وزن شعر در زبانهای ایرانی میانه (پارتی و پهلوی) میپردازد. لازار در این بخش با تحلیل اشعاری مانند «هویدگمان»، «انگدروشنان»، «درخت آسوریگ» و «قطعهای در ستایش خرد»، نظام وزنی این اشعار را بررسی و شباهتهای آنها با اوزان پرکاربرد شعر کلاسیک فارسی مانند متقارب، رمل و هزج را نشان میدهد.
بخش سوم به وزن شعر در زبانهای ایرانی نو (فارسی) اختصاص دارد. در این بخش مقالاتی درباره دو شعر کهن فارسی از سنت پهلوی، خاستگاههای رباعی، وزن شعر حماسی بلوچی و تحول وزن در شعر فروغ فرخزاد آمده است. لازار در این بخش نشان میدهد که چگونه عناصر وزنی شعر ایرانی میانه در شعر فارسی کلاسیک تداوم یافته و چگونه در شعر معاصر دگرگون شده است.
کتاب با ارائه شواهد متقن زبانی و تحلیلهای آماری دقیق، این نظریه را تقویت میکند که وزن شعر فارسی ریشه در سنتهای شعری پیش از اسلام دارد و تأثیر شعر عربی در شکلگیری آن جنبه ثانوی داشته است. این اثر مرجع ارزشمندی برای پژوهشگران شعر فارسی و زبانهای ایرانی محسوب میشود.[۱]
پانويس
منابع مقاله
پایگاه کتابخانه تخصصی ادبیات