الموضح في التجويد

الموضح في التجويد، از آثار راوی، حافظ، ادیب، قرائت‌شناس و سخنور مسجد جامع اندلس در قرن پنجم هجری قمری، ابوالقاسم عبدالوهاب بن محمد بن عبدالوهاب بن عبدالقدّوس انصاری قرطبی (403-461ق)، است که انواع لحن در قرائت و به‌خصوص «لحن خفیّ» را تبیین می‌کند. پژوهشگر، ادیب، مصحّح و قرآن‌پژوه معاصر غانم قدوری حمد (متولد 1369ق)، این کتاب را تصحیح و تحقیق کرده و مقدمه و تعلیقاتی ارزشمند را بر آن افزوده و شخصیت و آثار عبدالوهاب بن محمد قرطبی و به‌خصوص ویژگی‌ها و روش اثر حاضر را شناسانده است.

الموضح في التجويد
پدیدآوران	قرطبی، عبدالوهاب بن محمد (نويسنده) حمد، غانم قدوری (محقق)
ناشر	دار عمار
مکان نشر	اردن - عمان
سال نشر	1430ق - 2009م
چاپ	2
شابک	‎-
موضوع	قرآن - تجوید
زبان	عربی
تعداد جلد	1
کد کنگره	/‎‏ق‎‏46‎‏م‎‏8 78/5 BP
نورلایب	مطالعه و دانلود pdf

ارزش تعلیقات

• ازآنجاکه غانم قدوری حمد چند سال قبل از تصحیح کتاب حاضر، رساله دکترای خودش را با عنوان «الدراسات الصوتية عند علماء التجويد» نوشته و دفاع و منتشر کرده، حاشیه‌های او در این اثر، کارشناسانه، دقیق و تأمّل‌برانگیز است.

هدف و روش

• غانم قدوری حمد تأکید کرده است: وقتی نسخه خطی این اثر را یافتم از دو نظر خشنود و مصمم شدم که آن را تصحیح و احیا کنم:

1. موضوع و روش کتاب و اینکه نویسنده وارد پژوهشی عمیق درباره صداهای زبان عربی شده است که مشابه آن، قبل یا بعد از آن در زمان‌های قدیم یا جدید مشاهده نمی‌شود.
2. بی‌اعتنایی مطلقی که به این کتاب شده است؛ زیرا من هیچ دانشوری از گذشتگان نیافتم که از او مطلبی نقل کرده باشد، جز ابن جزری (متوفای 833ق) و دانشمندان جدید صداشناسی نیز یادی از او نکرده‌اند.

• محقق تأکید کرده است که عبدالوهاب قرطبی، کتاب حاضر را بر اساس این اندیشه سامان داده است که لحن در قرآن، بر دو قسم (جلیّ و خفیّ) تقسیم می‌شود؛ درصورتی‌که بسیاری از دانشوران، از لحن خفیّ غفلت ورزیده‌اند و قرطبی، اولین تجویدشناسی است که کتابش را بر اساس این دیدگاه بخش‌بندی کرده است.

ساختار و محتوا

• این اثر 3 باب دارد:

1. حروف و مخارج و احکام آن.
2. احکام حروف در هنگام ترکیب و تشکیل الفاظ.
3. چگونگی تلفظ حرکات و سکون و آفات آن.

نمونه مباحث

• «الكَشكَشة»، گفتن شین به‌جای کاف در گویش تمیم هنگام خطاب به مؤنّث.... برخی از آنان «قد جعل ربُّكِ تحتكِ سرياً» را «قد جعل ربُّشِ تحتشِ سرياً»، قرائت کرده‌اند.

منابع مقاله

مقدمه و متن کتاب.