الموضح عن جهة إعجاز القرآن و هو الكتاب المعروف ب «الصرفة»
| الموضح عن جهة إعجاز القرآن و هو الكتاب المعروف ب «الصرفة» | |
|---|---|
 | |
| پدیدآوران | علم‌الهدی، علی بن الحسین (نویسنده) انصاری قمی، محمدرضا (محقق) |
| عنوان‌های دیگر | الصرفة |
| ناشر | آستانة الرضوية المقدسة، مجمع البحوث الإسلامية |
| مکان نشر | مشهد مقدس - ایران |
| سال نشر | 1382 ش یا 1424 ق |
| چاپ | 1 |
| شابک | 964-444-628-3 |
| موضوع | قرآن - اعجاز قرآن - علوم قرآنی |
| زبان | عربی |
| تعداد جلد | 1 |
| کد کنگره | BP 86 /ع75 م8 |
| نورلایب | مطالعه و دانلود pdf |
الموضح عن جهة إعجاز القرآن(الصرفة)، تأليف الشريف المرتضى، على بن الحسين الموسوى، با تحقيق محمدرضا انصارى قمى است.
گزارش محتوا
كتاب پيرامون يكى از مباحث علوم قرآن؛ يعنى مسالۀ «اعجاز» نوشته شده است. مؤلف كه از ستارگان درخشان عالم تشيع مى‌باشد و از بزرگان مكتب به شمار مى‌رود، در اين كتاب مسالۀ اعجاز قرآن را به روشى غير از روش معمول بيان كرده است. وى از طريق قول به «صرفه» سعى نموده، تحدى قرآن با عرب‌ها را از اين جهت بحث نمايد كه خداوند قدرت علمى و بيانى را از عرب‌هاى آن زمان سلب نموده، بدين معنا كه هر گاه آنها قصد آوردن مثل قرآن را می‌كردند، قدرت از آنها سلب مى‌شد و آنها از قصد خود منصرف مى‌شدند.
سيد مرتضى براى تشريح ديدگاه خود لازم مى‌ديد كه اين موضوع را به صورت مستقل و همراه با ادله مربوطه بيان نمايد، لذا تصميم به تألیف اين كتاب نموده كه خلاصۀ مباحث آن به قرار زير مى‌باشد:
وى در ابتدا مذهب صرفه را توضيح مى‌دهد، آنگاه بيان مى‌كند كه نظم قرآن دليل بر معجزه بودن آن نيست و براى اين مدعا دلايلى نيز آورده است. آنگاه به بيان موضوع صرفه و ادلۀ آن پرداخته است.
در بخشى ديگر از كتاب مذهب گروهى از معتزله در مورد اعجاز قرآن كه از طريق نظم و اخبار غيبى قرآن اثبات شده است را، مورد نقد و بررسى قرار داده، آنها را پاسخ مى‌دهد.
در فصل ديگرى از كتاب، كلام قاضى عبدالجبار معتزلى دربارۀ اعجاز قرآن بيان كرده و به صورت گسترده و با جواب‌هاى مختلف، قول ايشان را پاسخ داده، آن را رد مى‌نمايد. در فصل ديگرى مسالۀ تحدى قرآن را ذكر نموده، به صورت اجمالى و كوتاه توضيح مى‌دهد.
ويژگى‌هاى نسخه اصلى
- مؤلف سعى نموده، ديدگاه‌هاى مخالفين «صرفه» را به صورت گسترده مطرح و آنها را نقد و بررسى نمايد.
- جهت روشن شدن مباحث، مطالب را به صورت اشكال و جواب بيان كرده است.
- در هر موضوعى كه وارد مى‌شود، براى آن فروض مختلفى را ذكر نموده، آنها را بررسى مى‌كند.
- در توضيح مطالب از شعر نيز استفاده كرده است.
- مهم‌ترين بخش اين كتاب، مربوط است به فصلى كه در جواب قاضى عبدالجبار صاحب كتاب «المغنى» نوشته شده است.
ويژگى‌هاى نسخۀ تحقيق
كتاب توسط محمدرضا انصارى قمى، تحقيق و به چاپ رسيده كه نسخه تحقيق شده داراى ويژگى‌هاى زير مى‌باشد:
- افزودن فهرست‌هاى 6(شش) گانه به آخر كتاب؛ يعنى فهرست: اعلام، اقوام، اصطلاحات كلامى، منابع، شهرها و اماكن، و اصطلاحات قرآنى.
- ذكر منابع و مصادر در پاورقى.
- توضيح برخى از واژه‌ها در پاورقى.
- شرح اجمالى برخى از اسامى و افراد در پاورقى.
- ذكر آدرس آيات و روايات در پاورقى.
- شرح مختصرى پيرامون موضوع كتاب، با عنوان: بحث عن حقيقة مذهب الصرفه في اعجاز القرآن، كه در آن واژۀ صرفه، از نظر لغت و اصطلاح تعريف شده، آنگاه پيرامون اعتقاد مؤلف كتاب دربارۀ صرفه توضيحاتى ارائه كرده است.
- متن كتاب اعراب گذارى شده است.
نسخه شناسى
كتاب يك جلد، متن آن عربى و داراى 344 صفحه مى‌باشد كه مشخصات آن به قرار زير است:
- نوع كاغذ: اعلاء.
- جلد: شوميز.
- نوبت چاپ: اول.
- تاريخ انتشار: سال 1382 هجرى شمسى.
- ناشر:انتشارات بنياد پژوهشهاى اسلامى آستان قدس رضوى.
- تيراژ: 1500 نسخه.
- داراى فهرست:
- الف: اعلام.
- ب:اقوام و گروه‌ها.
- ج:اصطلاحات كلامى.
- د: منابع و مآخذ.
- ه:شهرها، اماكن، روزها و وقايع.
- و:اصطلاحات قرآنى.
- ز: موضوعات كتاب.
- مؤلف:سيد مرتضى.
تذكر:اين نسخه توسط آقاى محمدرضا انصارى قمى، تحقيق و به چاپ رسيده است.