المعجم الجامع لغريب مفردات القرآن الكريم
| المعجم الجامع لغريب مفردات القرآن الكريم | |
|---|---|
 | |
| پدیدآوران | سیروان، عبدالعزیز عزالدین (نويسنده)
ابن عباس، عبدالله بن عباس (نويسنده) ابن‌قتیبه، عبدالله بن مسلم (نويسنده) مکی بن حموش (نويسنده) ابوحیان، محمد بن یوسف (نويسنده) |
| عنوان‌های دیگر | إبن عباس، إبن قتيبة، مكي بن أبي طالب، أبو حيان |
| ناشر | دار العلم للملايين |
| مکان نشر | لبنان - بیروت |
| سال نشر | 1986م |
| چاپ | 1 |
| زبان | عربی |
| تعداد جلد | 1 |
| کد کنگره | /س9م6 82/3 BP |
| نورلایب | مطالعه و دانلود pdf |
المعجم الجامع لغريب المفردات القرآن الكريم، گردآوری و ترتیب عبدالعزیز عزالدین سیروان (معاصر)، مبتنی بر دیدگاه ابن عباس، ابن قتیبه، مکی بن ابی‌طالب و ابوحیان در توضیح غرائب و واژگان دشوار قرآن کریم است.
نویسنده، مهم‌‌ترین و رایج‌ترین منابع در موضوع غریب القرآن را «تفسير غريب القرآن» ابن قتیبه، «تحفة الأديب بما في القرآن من الغريب» ابن حیان غرناطی، «معجم غريب القرآن» ابن عباس و «العمدة في غريب القرآن» مکی بن ابی‌طالب دانسته است؛ لذا در این کتاب از این منابع بهره برده است. نویسنده واژگان را بر اساس ریشه لغات ترتیب داده است؛ به‌عنوان مثال کلمه «منزلاً» از ریشه لغوی «ن ز ل» است. اما ازآنجاکه گاه ارجاع برخی کلمات به ریشه لغوی دشوار است، این کلمات را در دو جا قرار داده است؛ مکان اول: به‌ترتیب حروف الفبا بر اساس ریشه لغت و مکان دوم: به‌حسب لفظ بدون برگرداندن به ریشه لغت[۱].
در ابتدا، علم غریب القرآن معرفی شده است. پس از آن به نه اثر مهم از جمله چهار اثر مذکور در این موضوع اشاره شده است. پس از آن اسامی دیگر کتبی که در این موضوع تألیف شده، در چند صفحه لیست شده است[۲].
سپس در ادامه، مکی بن ابی‌طالب، ابوحیان غرناطی و آثارشان به‌اختصار معرفی شده‌اند[۳]. نویسنده با عنوان «ملاحظه»، سبب اینکه به شرح حال ابن قتیبه اشاره نشده را انتشار وسیع «غريب القرآن» وی دانسته که در مقدمه‌اش به قلم محقق آن، سید صقر، شرح حال کاملی از ابن قتیبه ارائه شده است[۴].
آنچه جالب توجه است این است که نویسنده برخلاف آنچه در ابتدای مقدمه گفته، تنها به چهار کتاب مذکور در تفسیر و توضیح غرائب قرآن بسنده نکرده و از «معجم غريب القرآن» استخراج‌شده از صحیح بخاری و نیز «مشكل اعراب القرآن» مکی بن ابی‌طالب نیز استفاده کرده است[۵].
در انتهای کتاب، تحت عنوان «ملحق إعراب المشكل في القرآن» به‌ترتیب سوره‌های قرآن کریم، برخی مشکلات و غرائب واژگان با ذکرشماره آیه، شرح داده شده است[۶].
پانویس
منابع مقاله
مقدمه و متن کتاب.