المعاني الكبير في أبيات المعاني
| المعاني الكبير في أبيات المعاني | |
|---|---|
 | |
| پدیدآوران | ابن‌قتیبه، عبدالله بن مسلم (نويسنده) |
| ناشر | دار الکتب العلمية |
| مکان نشر | لبنان - بیروت |
| سال نشر | 1405ق - 1984م |
| چاپ | 1 |
| زبان | عربی |
| تعداد جلد | 1 |
| کد کنگره | /الف27 م6 2162 PJA |
| نورلایب | مطالعه و دانلود pdf |
كتاب المعاني الكبير في أبيات المعاني، اثر ابومحمد عبدالله بن مسلم بن قتیبه دینوری (متوفی 276ق)، کتابی است در تفسیر و توضیح معانی لغات و واژگان دیریاب و مشکل اشعار معروف.
بسیاری از علما و بزرگان، از این کتاب به‌نیکی یاد کرده و مطالب آن را ستوده‌اند که از جمله آنها، می‌توان به جلال‌الدین سیوطی (متوفی 849-911ق) در «المزهر في علوم اللغة و أنواعها»، عبدالقادر بن عمر بغدادی (متوفی 1030-1093ق) در «خزانة الأدب و لب لباب لسان العرب»، ابن حجر عسقلانی (متوفی 733-852ق) در «رفع الإصر عن قضاة مصر» و ابن ندیم (متوفی 385ق) در «الفهرست» اشاره نمود[۱].
برخی از مهم‌ترین ویژگی‌های کتاب را می‌توان در امور زیر، خلاصه نمود:
- جمع‌آوری بیشتر ابیات المعانی؛ این در حالی است که بسیاری از کتبی که در این فن به رشته تحریر درآمده، به‌جز کتاب اشناندانی که بسیار مختصر است، مفقود بوده و در دسترس نمی‌باشد.
- ابن قتیبه به ذکر اشعار سخت اکتفا نکرده، بلکه علاوه بر آن، آنچه را که به آن نزدیک و یا مربوط بوده و در معانی، بدان نزدیک و مناسب است، نیز آورده و بدین ترتیب، گنجینه ادبی بزرگی را فراهم نموده است.
- در این کتاب، پاره‌ای از اشعار که کم هم نیستند، وجود دارد که در سایر کتب چاپی، یافت نمی‌شود، ولذا از این باب، اثری ارزشمند و مفید به حساب می‌آید.
- در این اثر، اشعاری وجود دارد که هرچند در سایر کتب نیز آمده، اما در آنها، توضیحی بابت این اشعار، ارائه نشده است؛ درحالی‌که این اشعار در کتاب حاضر، داری توضیح و تفسیر واضح و روشنی هستند.
- مؤلف کتاب، از ائمه و بزرگانی است که در زبان و شناسایی لغات غریب، به اقوال و روایات ایشان، تکیه و اعتماد می‌شود و در این کتاب، تحقیقات فراوانی در این‌باره صورت گرفته است و شایسته است که آن را کتاب لغت دانست، نه فقط کتاب ادبیات و شعر.
- تقریبا همه الفاظی که در کتاب تفسیر شده، تنها در اشعاری که تفسیر شده‌اند، وارد گردیده است و در این امر، فایده‌ای بزرگ برای تحقیق ضبط کلمه و معنا و جایگاه استعمال آن، وجود دارد[۲].
پانویس
منابع مقاله
مقدمه کتاب.