المختلف فیهم
المختلف فيهم، اثر ابوحفص عمر بن احمد بن عثمان بن شاهین (297-385ق)، ملقب به واعظ، درباره راویانی است که ناقدان در توثیق و تضعیف آنان اختلاف کردهاند.
| المختلف فیهم | |
|---|---|
 | |
| پدیدآوران | ابن شاهین، عمر بن احمد (نويسنده) قشقری، عبدالرحیم محمد احمد (محقق) |
| ناشر | مکتبة الرشد |
| مکان نشر | عربستان - ریاض |
| سال نشر | 1420ق - 1999م |
| چاپ | 1 |
| موضوع | حديث -- علمالرجال,حديث -- جرح و تعديل |
| زبان | عربی |
| تعداد جلد | 1 |
| نورلایب | مطالعه و دانلود pdf |
ابن شاهین از طیف نویسندگان معتدل در بین مؤلفان جرح و تعدیل میباشد و صفت نقل (نقل جرح و تعدیل از دیگران) را برای خود بهجای نقد برگزیده است.
روش و محتوا
این کتاب، نمونهای از کتابهایی است که تلاش در اظهار حق و رفع تهمت از راویانی دارد که برخی آنان را ضعیف دانستهاند؛ البته ضعفی که موجب رد روایات آنان نمیشود. این کتاب، تکملهای است بر دو کتاب ایشان الثقات و الضعفاء و الكذابين و شامل 68 ترجمه راوی است که در هر دو کتاب خود آنها را تکرار کرده است و خلاصه نظر ایشان در مورد آنها است، اما در مورد برخی از راویان ابراز نظر نکرده است؛ زیرا مؤلف در این کتاب بیش از هر چیز به اقوال یحیی بن معین (233-158ق) و احمد بن حنبل (241-164ق) استناد جسته است و دیدگاه دیگری را بر نظر آنها، ترجیح نمیدهد. محقق بررسی این راویان را بهعهده گرفته و سبب تساهل نویسنده را مشخص کرده است[۱].
وی احتمال میدهد که یکی از شاگردان ابن شاهین، راویانی که در هر دو کتاب نویسنده، آمده بود را جمع نموده و در اختیار وی قرار داده و ایشان نظر نهایی خود را داده است؛ بدینجهت از تعبیر «روی ابن شاهين» و «قال أبوحفص» استفاده شده است.
نویسنده، کتاب را بر اساس حروف معجم اول نام راوی تنظیم کرده است[۲].
در این اثر با تعبیر «ذكر فلان بن فلان (نام راوی)...»، بحث هر راوی آغاز و با تعبیر «قال أبوحفص»، پایان مییابد[۳].
فعالیت محقق
- بررسی نسخههای کتاب و تصحیح خطاها و تکمیل نواقص آن؛
- چینش تراجم راویان بر اساس ترتیب منطقی؛ به همین جهت در مقابل هر راوی دو رقم ثبت شده است: رقم بالا، ترتیب محقق و رقم پایین، طبق ترتیب نویسنده است؛
- آدرسدهی عبارات منقول به مصادر اصلی و دو کتاب نویسنده؛
- نشان دادن خطاهای مصنف و استدال بر آن از دیدگاه دیگر منتقدان؛
- نشان دادن موارد تساهل مصنف و ترجیح دادن یک نظر؛
- تدوین فهرست راویان و مصادر و مراجع تحقیق؛
- تدوین مقدمه در معرفی نویسنده، آثار، اساتید، شاگردان و روش وی بههمراه شناساندن کتاب.
پانویس
منابع مقاله
مقدمه و متن کتاب.