المختصر النصيح في تهذيب الجامع الصحيح
المختصر النصيح في تهذيب الجامع الصحيح اثر مهلب بن ابی صفره (متوفی 435ق)، در تلخیص کتاب «صحيح البخاري» نوشته محمد بن اسماعيل بخاری (199- 256ق).
| المختصر النصيح في تهذيب الجامع الصحيح | |
|---|---|
 | |
| پدیدآوران | ابن ابو صفره، مهلب بن احمد (نويسنده) بخاری، محمد بن اسماعیل (نویسنده) |
| سال نشر | 1428ق |
| چاپ | 1 |
| زبان | عربی |
| تعداد جلد | 1 |
| کد کنگره | ب3ج 2012 119 BP |
| نورلایب | مطالعه و دانلود pdf |
مهلب در مقدمه خود، به منظور آگاهی دادن از موضوع کتاب و چگونگی بهره‌مندی از مطالب آن، به روشنی و وضوح، روش و رویکردی که در آن دنبال نموده را توضیح داده است[۱].
دلایل و اسباب اختصار کتاب و اهداف آن
گویا عده‌ای از تکرار احادیث موجود در صحیح بخاری و وجود تناقضات ظاهری در روایات آن، به او شکایت کرده و از وی خواسته‌اند که آن را مختصر نموده و آثار و فواید آن را برای آنان، روشن کند تا بدین وسیله، حفظ و به خاطر سپردن روایات این کتاب ارزشمند و درک آنها برای ایشان، آسان‌تر شود. وی برای این منظور، به جمع‌آوری سندها و احادیث و بررسی و تفقه در آنها و رفع موارد تکرار شده در این کتاب، پرداخته است[۲].
وسائل و ابزار اختصار
نویسنده مواضع تکرار شده در صحیح بخاری را با دقت، مورد بررسی قرار داده و سپس، با مدنظر قرار دادن اینکه حذف مکررات باعث کاهش فواید کتاب نشود، به تهیه طرحی پرداخته است که با توجه به قرائن موجود، می‌توان موارد تکراری را حذف نمود. مهمترین روش و رویکرد وی در این زمینه را می‌توان در امور زیر، مورد بررسی قرار داد:
- اختصار اسانید: بیشتر احادیث صحیح بخاری، به نسخه‌های خطی و اجزاء حدیثی که نسل اول ثبت‌کنندگان سنت نوشته‌اند، بازمی‌گردد و مؤلف در اختصار خویش، به این نکته توجه داشته و به اصل و منشأ حدیث، نگاه کرده و اسانید آن را به کسی که سلسله راویان دور آن می‌چرخد، که ممکن است صحابی، تابعی یا تابعی تابعی باشد، برگردانده و موارد تکراری را حذف کرده است.
- اختصار متون: مؤلف با محدود کردن خود به یک روایت از حدیث، در کاستی‌ها و معضلاتی که کسانی که پس از او، اقدام به چنین کاری کرده‌اند، گرفتار نشده است. وی با بررسی تمام سندهای حدیث، کاملترین آنها از نظر سیاق را برگزیده و سپس، مناسب‌ترین باب را برای آن انتخاب و آن روایت را در آن باب، گنجانده است.
- اختصار تراجم مذکور در صحیح بخاری و امور متعلق به آن[۳].
پانویس
منابع مقاله
مقدمه کتاب.