العفو و الإعتذار

العفو والاعتذار اثر ابوالحسن محمد بن عمران عبدی بصری رقام، کتابی است پیرامون بخشش و عذرخواهی و فضیلت آن.

العفو و الإعتذار
پدیدآوران	بصری، محمد بن محمد (نويسنده) ابوصالح، عبدالقدوس (محقق)
ناشر	دار البشير
مکان نشر	عمان
سال نشر	1414ق - 1993م
چاپ	3
زبان	عربی
تعداد جلد	1
کد کنگره	ع7 ۳۷۰۹ PJA
نورلایب	مطالعه و دانلود pdf

عنوان کتاب، به‌خوبی نمایانگر موضوع آن است. بصری فصل اول کتاب خود را به توضیح معنای «عفو و اعتذار» اختصاص داده و همین فصل را عنوان کتاب خود قرار داده و به‌تفصیل، به شرح آن پرداخته است.

مطالب کتاب، در قالب ده باب تنظیم شده و در هر باب، تعدادی از اخبار و روایات مرتبط با موضوع و در تأیید آن، ذکر گردیده است. حجم این اخبار و روایات، متفاوت است، به‌گونه‌ای که برخی کوتاه بوده؛ اما برخی، چندین صفحه را به خود اختصاص داده است. در ضمن این اخبار و گزارش‌ها، اشعار و قطعات شاعرانه زیادی ذکر گردیده است، زیرا مجرمان می‌دانستند که با شعر، بهتر از نثر می‌توانند اشتیاق حاکمان بر عفو خویش را برانگیزند.

خواننده کتاب نمی‌تواند ذهنیت و توانایی نویسنده که در تخصیص چنین اثری طولانی به موضوعی خاص ظاهر می‌شود را تحسین نکند، درحالی‌که کتب حدیثی زمان او، موضوعات متفاوتی را بدون هماهنگی و مشخصات خاصی، ترکیب و عرضه می‌کردند. همچنین ذهنیت او در نام‌گذاری دقیق کتاب و تقدیم عفو بر عذرخواهی به دلیل فضیلت آن، قابل‌تحسین است، هرچند در ظاهر این امر متناقض بوده و در واقعیت، عذرخواهی مقدم بر عفو و بخشش است. به همین ترتیب، نمی‌توان دقت او در تقسیم کتاب با یک موضوع واحد به ده باب را نادیده گرفت، زیرا برای کسی که ذهن منظم و تحلیلی ندارد، ارائه و ایجاد مرزهای جداکننده بین این ابواب، باتوجه‌به این که از موضوع موردبحث که همان «عفو و اعتذار» است، فراتر نرود، آسان نخواهد بود.

شاید بتوان مهم‌ترین ویژگی روشی نویسنده در نگارش کتاب را توانایی او در مقاومت در برابر بلای انحراف از موضوع دانست؛ مساله‌ای که در نویسندگان زمان او و پیش از ایشان، بسیار شایع و فراوان بوده و تقریبا به روشی عمدی تبدیل شده بود.

شایسته می‌نماید که اثر حاضر را به دلیل خصوصیات و ویژگی‌های خاص آن، گوهری گران‌بها از تراث ادبی پیشینیان دانست و ارزش و اهمیت آن را از جنبه‌های مختلف لغوی، اجتماعی و ادبی، موردبررسی قرار داد.

منابع مقاله

مقدمه کتاب.