الصيدلية المجربة (الموجز في الطب)
| الصیدلیة المجربة (الموجز في الطب) | |
|---|---|
 | |
| پدیدآوران | ابن نفیس، علی بن ابی‌حزم (نویسنده) |
| عنوان‌های دیگر | قانون. شرح |
| ناشر | دار المحجة البيضاء |
| مکان نشر | بیروت - لبنان |
| سال نشر | 1423 ق |
| چاپ | 1 |
| موضوع | پزشکی - متون قدیمی تا قرن 14
پزشکی اسلامی - متون قدیمی تا قرن 14 گیاهان دارویی - متون قدیمی تا قرن 14 |
| زبان | عربی |
| تعداد جلد | 1 |
| کد کنگره | R 128/3 /الف2م9 |
| نورلایب | مطالعه و دانلود pdf |
الصيدلية المجربة معروف به «الموجز في الطب» از جمله آثار مشهور حكيم و فيلسوف بزرگ اندلسى ابن نفيس قرشى (607-687ق) است.
الموجز في الطب يا «الموجز القانون» دربرگیرنده خلاصه نظريات فيلسوف و طبيب مشهور ابن سينا است كه ابن نفيس آن را تدوين نموده است. البته از آنجا كه وى در كتاب «شرح تشريح قانون» به تفصيل به مباحث تشريح پرداخته است در اين اثر مباحث تشريح را مطرح نساخته است.
انگیزه و سال نگارش اين اثر گزارش نشده است، هر چند به نظر مى‌رسد انگیزه نویسنده از نگارش الموجز تهيه خلاصه‌اى مفيد از كتاب قانون بوده تا هم بهره‌مندى از آن آسان‌تر باشد و هم در حوصله خواننده و مراجعه‌كننده باشد.
ساختار
كتاب در چهار بخش به رشته تحرير درآمده است و هر بخش خود به زير شاخه‌هاى كوچكترى تقسيم مى‌شود.
گزارش محتوا
كتاب الموجز از مهم‌ترين متون طب قديم است. حاجى خليفه درباره اين اثر گفته است: «الموجز كتابى معتبر و مفيد است و از بهترين نگاشته‌ها -چه مختصر چه مفصل- در دانش طب است. هر چند اسم اين اثر موجز است ولى در باطن نكته‌اى فروگذار نشده، بلكه جامع مسائلى علمى و عملى و حاوى فوائد جزئى است.» (كشف الظنون، ج2، ص1899).
اين اثر به سبب جايگاهى كه داشته مورد توجه اطباى بسيارى قرار گرفته و بارها مورد شرح و تحشيه واقع شده است. از جمله آثارى كه پيرامون كتاب الموجز في الطب نگاشته شده كه مى‌توان به حل الموجز تأليف جمال‌الدين محمد اقسرايى، شرح الموجز تأليف نفيس بن عوض کرمانى و حاشيه محمد بن مسعود كازرونى اشاره كرد.
اين اثر علاوه بر آن‌كه ناظر به مباحث قانون است و از سويى تلخيص آن به شمار مى‌رود، از سوى ديگر حاوى تجربيات و نظريات ابن نفيس است كه اين بر ارزش آن مى‌افزايد.
عناوين مطالب بخش‌هاى مختلف كتاب عبارت است از:
بخش اول: قواعد عملى و علمى دانش طب به صورت كلى.
بخش دوم: ادويه و اغذيه مفرد و مركب و اسباب و علامات و فائده آنها در معالجه بيمارى‌ها.
بخش سوم: امراض مختصه به هر عضو و بيان درمان هر بيمارى.
بخش چهارم: امراضى كه مربوط به عضو خاصى نيست و اسباب و علامات و معالجات آن.
وضعيت كتاب
كتاب الموجز في الطب با شرح و تصحيح محسن عقيل منتشر شده است.
در ابتداى اثر چندين پيشگفتار از لجنه احياء تراث، دكتر ابراهیم بدران، و مقدمه مصحح پيرامون زندگى و آثار ابن نفيس، كتاب الموجز و جايگاه آن و نيز شيوه تصحيح آن آمده است.
پاورقى‌هاى كتاب به نقل اختلاف نسخ، شرح كلمات و عبارات متن و يا ذكر نكاتى مرتبط با متن اختصاص دارد.
منابع مقاله
مقدمه و متن كتاب