الدرر المفاخر في أخبار العرب الأواخر (قبائل العرب)
| الدرر المفاخر في أخبار العرب الأواخر (قبائل العرب) | |
|---|---|
 | |
| پدیدآوران | بسام، محمد بن حمد (نويسنده) جمران عجمی، سعود بن غانم (محقق) |
| ناشر | بوذرجمهری |
| مکان نشر | کویت |
| سال نشر | 1431ق - 2010م |
| چاپ | 2 |
| شابک | 978-99906-42-01-8 |
| زبان | عربی |
| تعداد جلد | 1 |
| کد کنگره | /ن3د4 218 DS |
| نورلایب | مطالعه و دانلود pdf |
الدرر المفاخر في أخبار العرب الأواخر (قبائل العرب)، اثر محمد بسام تمیمی نجدی (متوفی 1233ق/ 1818م)، کتابی است در معرفی مهم‌ترین قبایل عرب موجود در زمان مؤلف که با تحقیق سعود بن غانم جمران عجمی، منتشر شده است.
نویسنده در کتاب خود، درباره قبایل عرب در نجد، حجاز، احساء، تهامه، یمن، عمان، عراق و بلاد شام با آنچه از آن قبایل در روزگار کهن خویش، یعنی 167 سال پیش می‌دانسته، صحبت کرده است[۱].
نویسنده گرچه این افتخار را داشته است که بزرگ‌ترین و مهم‌ترین قبایل عرب زمان خود را ذکر کند، اما متأسفانه قصد داشته تا در نوشته‌های خویش به‌اختصار و ایجاز بپردازد، ازاین‌رو، مکان دقیق و مشخص این قبایل را به‌درستی و دقت توضیح نداده و شجره‌نامه همه آنها را ذکر نکرده است. این در حالی است که اگر این اتفاق رخ می‌داد، بر ارزش و اهمیت کتاب افزوده شده و از این راه، فواید و منابع بیشتری نصیب خوانندگان می‌شد[۲].
تحقیقات نویسنده، بیشتر معطوف به شمارش و بحث پیرامون تعداد مبارزان هر قبیله، اعم از سوارکاران و پیاده‌نظام بوده است. وی از پیاده‌نظام، تحت عنوان «سقمانا» یاد کرده است که در آن زمان، اصطلاحی رایج برای این افراد بود[۳].
مؤلف در هنگام نام بردن از افرادی که از قبیله و طایفه خود هستند، از کلماتی که حاوی تمجید و ستایش فراوان است، استفاده نموده که این امر، نشان‌دهنده شدت علاقه و محبت به اقوام و مردمان قبیله خویش می‌باشد[۴].
صرف نظر از برخی اشتباهات و خطاهایی که گاه‌به‌گاه در میان مطالب کتاب به چشم می‌خورد، بقیه مطالبی که نویسنده در مورد حوادث و مسائل زمانه خود ذکر کرده است، دارای اهمیت و ارزش ویژه‌ای بوده و قابل مطالعه و توجه است[۵].
کتاب با مقدمه مفصلی از مؤلف در سه فصل، آغاز شده است. در فصل نخست، به معرفی قبایل یمن پرداخته شده و در فصل دوم، قبایل صنعا در یمن، معرفی شده است. فصل سوم نیز به معرفی قبایل تهامه اختصاص یافته است[۶].
مطالب کتاب نیز در قالب شش فصل کلی، ارائه گردیده و در آنها، به معرفی قبایل حجاز، نجد، عمان و سواحل آن، احساء، عراق و شام، پرداخته شده است[۷].
پانویس
منابع مقاله
مقدمه و متن کتاب.