الخوارج في بلاد المغرب حتى منتصف القرن الرابع الهجري
الخوارج في بلاد المغرب حتى منتصف القرن الرابع الهجري، نوشته استاد دانشکده ادبیات فاس (مغرب) محمود اسماعیل عبدالرزاق، تاریخ سیاسی، فرهنگی و مذهبی خوارج (اباضی و صفری) و ارتباط آنان با فاطمیان را در دیار مغرب (مراکش) تا سال 350ق تحلیل میکند.
| الخوارج في بلاد المغرب حتى منتصف القرن الرابع الهجري | |
|---|---|
 | |
| پدیدآوران | عبدالرزاق، محمود اسماعیل (نويسنده) |
| ناشر | دار الثقافة |
| مکان نشر | مغرب |
| سال نشر | 1406ق - 1985م |
| چاپ | 2 |
| زبان | عربی |
| تعداد جلد | 1 |
| کد کنگره | /ع2خ9 242 BP |
| نورلایب | مطالعه و دانلود pdf |
هدف و روش
- محمود اسماعیل عبدالرزاق، با اشاره به اینکه خوارج، نقش برجستهای در تاریخ بلاد مغرب تا نیمه قرن چهارم قمری بر عهده گرفت و در اوضاع سیاسی، اقتصادی و اجتماعی تأثیرگذار شد و مغربیان بیش از هر مردمی دیگر، این مکتب را پذیرا شدند و از آن حمایت کردند و با پشتوانه آنان بود که پرچم قیام بر ضدّ امویان و عباسیان برافراشته شد؛ نوشته است:
- بیشتر منابعی که درباره خوارج داریم به قلم دشمنان آنان نوشته شده و نویسندگانش کوشیدهاند تاریخ و سیره آنها را بد و ناهماهنگ جلوه دهند و در مبانی و عقایدشان خدشه کنند. و بهترین دلیل بر این مطلب، روایاتی است که برای تحقیر خوارج و دشمنی با آنان ساخته شد[۱] *آنگاه نویسنده منابع کتاب حاضر را به سه گروه (سنی، شیعی و خوارجی) تقسیم کرده و درباره هر یک توضیح کافی داده و بعد محورهای اصلی این اثر را معرفی کرده است. [۲]
ساختار و محتوا
- این کتاباز مقدمه و 5 باب و خاتمه و ملحقات به ترتیب ذیل تشکیل شده است:
- مقدمه (نقش خوارج در مغرب و اهمیت و مشکلات بررسی تاریخی آن و سرفصلهای کتاب حاضر)
- دعوت خوارج در بلاد مغرب
- قیامهای خوارج در بلاد مغرب در عصر والیان
- دولتهای خوارج در بلاد مغرب
- خوارج و فاطمیان در بلاد مغرب
- نقش خوارج در جامعه مغرب
- خاتمه (نتایج پژوهش)
- ملحقات (7 پیوست از جمله: رساله ابوعبیده مسلم بن ابیکریمه به بزرگان اباضیه در مغرب و رساله حنظله بن صفوان به خوارج صفری در طنجه).
نمونه مباحث
- نتایج:... در این پژوهش، نقش خوارج را در کاشتن اولین بذرهای حرکت انتشار اسلام در آفریقای جنوبی (صحراء) بیان کردیم و این مطلبی است که پژوهشگران قبلی به آن توجه نکردهاند و همچنین بهصورت مختصر، نقش خارجیان را در حوزه هنر و معماری در مغرب و تأثیرپذیری آنها از عوامل شرقی فارسی و اندلسی عرضه كردیم [۳]
پانویس
منابع مقاله
مقدمه و متن کتاب.