الجدول في إعراب القرآن و صرفه و بيانه مع فوائد نحوية هامة

الجدول في إعراب القرآن و صرفه و بیانه مع فوائد نحویة هامة
پدیدآوران	صافی، محمود (نویسنده)
ناشر	دار الرشيد ج: 1 & 2, 5 & 6, 9 & 10, 13 & 14, 17 & 18, 21 & 22, 25 & 26, 29 & 30
مکان نشر	دمشق - سوریه ج: 1 & 2, 5 & 6, 9 & 10, 13 & 14, 17 & 18, 21 & 22, 25 & 26, 29 & 30
سال نشر	1418 ‌‎ق
چاپ	1
موضوع	قرآن - اعراب قرآن - صرف و نحو
زبان	عربی
تعداد جلد	31
کد کنگره	‏BP‎‏ ‎‏82‎‏/‎‏8‎‏ ‎‏/‎‏ص‎‏2‎‏ج‎‏4
نورلایب	مطالعه و دانلود pdf

الجدول في إعراب القرآن و صرفه و بيانه مع فوائد نحوية هامة، اثر محمود عبدالرحيم صافى، تجزيه و تركيب كامل كلمات قرآن كريم همراه با نكات بلاغى مى‌باشد كه به زبان عربى و در سال 1399ق، نوشته شده است.

ساختار

كتاب با سه مقدمه از دكتر محمدحسن الحمصى، نورالدين شمسى پاشا، نویسنده آغاز و مطالب در سى جلد، تنظيم شده است.

در اين مجموعه كه بايد آن را دائرةالمعارف ادبيات قرآن كريم نام‌گذارى كرد، كلمات قرآن كريم، مورد تجزيه و تحليل دقيق، قرار گرفته است. پيش از اين، كتاب تفسير «مجمع البيان» نوشته علامه طبرسى، در برخى از مواضع به تجزيه و تحليل آيات قرآن پرداخته است، ولى همه آيات، مورد نظر مؤلف نبوده است، اما در اثر حاضر، تمامى كلمات مطرح در سوره‌هاى قرآن كريم، مورد بررسى و كنكاش قرار گرفته است.

نویسنده در تدوين اثر حاضر، از تفاسير و معاجم لغت معتبر استفاده كرده و سعى نموده است تا اعراب از حيث شكل، مطابق با اصطلاحات اعرابى جديدى كه در مدارس و دانشگاه‌ها متداول است، باشد.

گزارش محتوا

در مقدمه دكتر الحمصى، به اين نكته اشاره گرديده است كه از جمله ويژگى اثر حاضر، علاوه بر دقت و توجه كامل نویسنده به مباحث صرفى، اولین كتاب كاملى است كه پيرامون اعراب قرآن، به رشته تحرير درآمده است.

در مقدمه نورالدين شمسى پاشا، اين نكته مطرح گرديده است كه قصد نویسنده در اثر حاضر، صِرف تجزيه كلمات قرآن كريم نمى‌باشد، بلكه هدف اصلى وى از تجزيه كلمات، ايجاد ملائمت ميان تفسير و قواعد نحوى است.

نویسنده در مقدمه خود، به اين نكته اشاره دارد كه كتاب خود را، پس از كتاب محمد بن يوسف بن على معروف به ابوحيان، تحت عنوان «البحر المحيط في تفسير القرآن الكريم و إعرابه» نوشته و در آن، به قرائت يكى از قراء سبعه، كه حفص بن سليمان از عاصم بن ابوالنجود اسدى مى‌باشد، اكتفا كرده است.

تمام تلاش نویسنده در تجزيه آيات قرآن كريم، بر آن بوده تا تمام كلمات، اعم از اسم، فعل و حرف را بررسى و تجزيه كرده و پس از اعراب كلمات، به اعراب جمل پرداخته و مبتدا و خبر و نواسخ را معين كرده است؛ ضمن آنكه سعى داشته تا از تكرار غير مفيد، پرهيز نمايد.

در مواردى كه اعراب قرآن با قواعد نحوى، معارض به نظر مى‌رسيده، نویسنده اعراب قرآن را اصل قرار داده و بر طبق معنا و مفهوم آيات، كلمات را تجزيه نموده است و براى توجيه اين امر، به كلام دكتر صبحى صالح، استناد كرده كه فرموده است: «در امر تجزيه و تركيب قرآن، قرآن حاكم بر قواعد لغوى و نحوى است نه اينكه آن قواعد، حاكم بر قرآن باشد؛ زيرا نحات در بررسى و تأييد قواعد در درجه اول، تناسب آن با قرآن را ملاك قرار مى‌دهند».

جلد آخر، به فهارس كتاب اختصاص يافته است. اين فهارس، به سه دسته تقسيم مى‌شوند:

1. فوايد: در اين قسم، به دليل تسهيل در يافتن مطالب، مباحث بر حسب موضوع، به فوايد زير تقسيم شده است: نحويه، صرفيه، بلاغيه، اسباب نزول، فقهيه، تفسيريه، اعجاز قرآن، فقه اللغه، سيره نبوى و فوايد تاريخى.

   هر نوعى از اين موارد، بر حسب تسلسل هجايى براى عناوين خود، مرتب شده و در مقابل هر عنوان، ابتدا شماره آيه‌اى كه مشتمل بر آن عنوان مى‌شود و سپس اسم سوره، شماره صفحه و شماره جلد، نوشته شده است.

2. مطالعات و تحقيقات تطبيقى بلاغى: در اين قسم، مطالب مربوط به ابحاث علم بلاغت، درج گرديده است بدين صورت كه ابتدا، ابحاث متعلق به علم بديع و تمام فنون مربوط به آن ذكر و سپس، مباحث مربوط به علم بيان و تشبيهات، استعارات و مجاز و كنايه آن ثبت و سپس، مباحث علم معانى و فنون مختلف آن، درج شده است. در مقابل هر مورد، شماره آيه، سوره، صفحه و مجلد، ذكر شده است.
3. مطالعات و تحقيقات صرفى: در اين قسم، مباحث صرفى، بر طبق ترتيب هجايى كلمات قرآنى، مرتب شده است. در اين مورد، ابتدا شماره جلد، سپس شماره صفحه و سپس اسم سوره و آيه‌اى كه مبحث صرفى، مربوط به آن مى‌شود، ذكر شده است.

وضعيت كتاب

فهرست مطالب هر جلد، (به جز جلد هفتم) در ابتداى همان جلد آمده است.

جلد سى و يكم، فهارس كتاب را در خود جاى داده است كه عبارتند از فهارس فوايد، تحقيقات بلاغى و تحقيقات صرفى.

در پاورقى‌ها علاوه بر ذكر منابع و ارجاعات، توضيحاتى پيرامون برخى از كلمات و عبارات متن، آمده است.

منابع مقاله

1. مقدمه و متن كتاب.
2. «كتاب و نشريات»، پايگاه مجلات تخصصى نور، نشريه: دوهفته‌نامه گلستان قرآن، دى 1380، شماره 104 (1 صفحه، از 27 تا 27).