البیا‌ن و التحصیل و الشرح و التوجیه و التعلیل فی مسائل المستخرجة
| البیا‌ن و التحصیل و الشرح و التوجیه و التعلیل فی مسائل المستخرجة | |
|---|---|
 | |
| پدیدآوران | ابن رشد جد، محمد بن احمد (نويسنده)
عتبی، محمد بن احمد (نویسنده) حجی، محمد (محقق) |
| عنوان‌های دیگر | المستخرجة من الأسمعة المعروفة با‌لعتبیة |
| ناشر | دار الغرب الإسلامي |
| مکان نشر | لبنان - بیروت |
| سال نشر | 1408ق - 1988م |
| چاپ | 2 |
| زبان | عربی |
| تعداد جلد | 20 |
| کد کنگره | ع2م 50224 178/4 BP |
| نورلایب | مطالعه و دانلود pdf |
البيان و التحصيل و الشرح و التوجيه و التعليل في مسائل المستخرجة، تألیف ابوولید ابن رشد قرطبی (متوفی 520ق)، موسوعه‌ای مفصل در فقه مالکی است که در واقع شرح و تفصیل و توجیه «المستخرجة من الأسمعة» معروف به «العتبية» نوشته محمد عتبی قرطبی (متوفی 255ق) است. این اثر با تحقیق محمد حجی منتشر شده است.
این کتاب سرشار از مهم‌ترین مسائل فقه مالکی به‌ترتیب رایج در کتب فقهی است. اسم کتاب نیز با مسمایش مطابق است و بیان و تحصیل و شرح و توجیه و تعلیل مسائل کتاب المستخرجه محمد عتبی است که از زبده‌ترین شاگردان مالک بن انس بوده است. این تألیف او دوازده سال زمان برده است و ابن رشد همه معارف فقهی که از مطالعات هوشمندانه و همه‌جانبه‌اش از آثار فقه مالکی کسب کرده است را در آن آورده است. بنابراین البيان و التحصيل خلاصه کاملی از عبادات و معاملات فقه مالکی در اسلوبی نیکو و سلیس است[۱].
نکاتی پیرامون کتاب
- نام کتاب در منابع مختلف، به‌صورت‌های گوناگون (مختصر و کامل) ذکر شده است. بعضی آن را با عنوان «البيان و التحصيل»، برخی با نام «البيان و التحصيل لما في المستخرجة من التوجيه و التعليل» و برخی به اسم «البيان و التحصيل و الشرح و التوجيه و التعليل في مسائل المستخرجة»، ذکر کرده‌اند. محقق اثر برای نام منتخب کتاب سه دلیل ذکر کرده است؛ از جمله اینکه این تسمیه مطابق با واقع امر است؛ چراکه شرح و توجیه و تعلیل در البيان و التحصيل، فعالیت ابن رشد است و چیزی از آن در المستخرجه نیامده است و آن تنها سماعات است و حتی گفتگوی موجود در بخشی از کتاب تنها بین صاحب سماع و امام در قالب سؤال و جواب صورت گرفته است.
- ترتیب مطالب در نسخ خطی البيان و التحصيل، کم‌وبیش مختلف است؛ خواه به تقدیم بعضی از کتب (ابواب) یا تأخیر آن بر دیگری باشد؛ این تقدیم و تأخیر گاه متقارب در خود قسم یا متباعد در اقسام هستند.
- تجزیه و بخش‌بندی کتاب نیز در نسخه‌های کتاب یکی نیست[۲].
پانویس
منابع مقاله
مقدمه.