الاجتهاد و التقليد (صدر)
| الاجتهاد و التقلید (صدر، سید رضا) | |
|---|---|
 | |
| پدیدآوران | خسروشاهی، باقر (محقق) صدر، سید رضا (نویسنده) |
| ناشر | دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم، مرکز انتشارات |
| مکان نشر | قم - ایران |
| سال نشر | 1420 ق |
| چاپ | 2 |
| موضوع | اجتهاد و تقلید |
| زبان | عربی |
| تعداد جلد | 1 |
| کد کنگره | BP 167 /ص4الف3 |
| نورلایب | مطالعه و دانلود pdf |
الاجتهاد و التقليد نوشته آیت‌الله سيد رضا صدر، به زبان عربى است و به اهتمام سيد باقر خسروشاهى و گروهى از ويراستاران و محققان دفتر تبليغات اسلامى حوزه علميه قم آماده چاپ شده است.
اين كتاب، به شيوه‌اى تفصيلى و اجتهادى به بررسى مسئله اجتهاد و تقليد پرداخته است.
ساختار
كتاب، از يك مقدمه و 3 بخش كلى و فهرست منابع تركيب يافته است.
مؤلف، مطالب خود را به شيوه فقه استدلالى، به همراه نقل اقوال با ذكر مستندات در پاورقى ارائه كرده است.
گزارش محتوا
مصحح، مختصرى از شرح زندگانى و سيره علمى و فعالیت‌های نوشتارى مؤلف را در مقدمه‌اى كوتاه ذكر كرده است. در مقدمه مزبور، به اهميت بحث اجتهاد در حوزه دين، به‌ويژه در موضوع مهم فقه استدلالى پرداخته شده و مختصرى از تاريخ فقه و ادوار مختلف آن بيان و بر مفتوح بودن باب اجتهاد در نزد فقهاى شيعه بر خلاف فقهاى اهل سنت تأكيد شده است.
پس از مقدمه و در بخش اول كتاب، به موضوعاتى همچون ارزش اجتهاد، اجتهاد از ديدگاه شيعه و اهل سنت، وجوب كفايى اجتهاد، مقدمات اجتهاد، تصويب و تخطئه، مجتهد مطلق و متجزى، تقليد مجتهد، اجتهاد و تبدّل رأى مجتهد پرداخته شده است.
مؤلف، اجتهاد را نزد اماميه تلاش در راه به دست آوردن احكام از كتاب و سنت و استنباط فروع از اصول مسلّم موجود در قرآن و روايات و سيره اهل‌بيت(ع) معرفى كرده، در حالى كه از نظر اهل سنت، اجتهاد امرى مستقل و متكى به نظر شخصى است كه قرآن و روايات نبوى را مورد مطالعه قرار داده و اين دو را برای بيان نيازهاى فقهى كافى نمى‌داند و مواردى را كه در قرآن و اخبار نبوى نباشد، با قياس و استحسانات عقلى خود استنباط مى‌كند، لذا نزد آنها قياس و استحسان دليل اجتهادى و اجماع هم دليل مستقلى در قبال قرآن و سنت است.
در بخش دوم كتاب، مباحثى همچون تقليد بر حسب لغت و اصطلاح، اوصاف و شرايط مفتى، تقليد ميت، بقاى بر تقليد ميت و تقليد اعلم بررسى شده و در آن، اصل جواز و عدم جواز تقليد مورد بحث قرار گرفته و ادله جواز تقليد، مانند سيره متشرعه اماميه و روايات متعددى كه با وجود اختلافاتى كه در مضامين آنها هست اما مى‌توان به صدور آنها از معصوم(ع) قطع پيدا كرد، تحليل شده و برخى از ادله نيز مورد نقد و بررسى فقهى و استدلالى نویسنده قرار گرفته است.
در ادامه، ويژگى‌هاى مفتى را در 10 مورد بررسى مى‌كند كه عبارتند از: بلوغ، عقل، مرد بودن، آزاد بودن، اسلام، ايمان، عدالت، پاک بودن نطفه، روى نكردن به دنيا، باهوش بودن. او، هم‌چنين ادله جواز و عدم جواز تقليد از ميت را بررسى و جواز تقليد از ميت را مى‌پذيرد و درباره مشروط شدن اين جواز به عمل كردن به فتواى مجتهد ميت در حال زنده بودنش، به بحث فقهى و استدلالى مى‌پردازد. وى، در ادامه، اعلميت را به عنوان يك شرط اساسى تقليد مطرح مى‌كند و در صورت متعدد شدن مجتهدان، انتخاب اعلم را لازم و در صورت مساوى بودن، مقلدان را مخير به پذيرش هر كدام مى‌كند.
در پایان كتاب، فروعات بسيارى به صورت پرسش و پاسخ مطرح مى‌شود. برخى از آنها عبارتند از: وجوب اجتهاد يا تقليد يا احتياط و اينكه آيا اين وجوب، عقلى است يا شرعى؟ حكم موردى كه مفتى داراى شرايط وجود ندارد؛ حكم تقليد در مستحبات و مكروهات؛ حكم تقليد از دو مجتهدى كه مساوى هستند؛ آيا مى‌شود در برخى از احكام، از مجتهدى و در برخى ديگر، از مجتهد ديگر تقليد كرد يا خير؟
وضعيت كتاب
فهرست مصادر و مآخذ، در پایان كتاب ذكر شده است.