الإقناع
الإقناع اثر ابوبکر محمد بن ابراهیم بن منذر نیشابوری (متوفای 318ق) محدث، مفسر، فقیه شافعی در موضوع فقه (احادیث فقهی)؛ مشتمل بر مطالب فقهی بر اساس احادیث و روایات است و باتوجه به شواهد و قرائن موجود در آن در واقع از اثر دیگر نویسنده با عنوان «الاوسط» گزیده شده است.[۱]
| الإقناع | |
|---|---|
 | |
| پدیدآوران | ابن منذر، محمد بن ابراهیم (نويسنده) جبرین، عبدالله (محقق) |
| ناشر | مطابع الفرزدق التجارية |
| مکان نشر | عربستان - ریاض |
| سال نشر | 1408ق |
| چاپ | 1 |
| زبان | عربی |
| تعداد جلد | 2 |
| کد کنگره | /الف۲الف۷ 175/4 BP |
| نورلایب | مطالعه و دانلود pdf |
کتاب حاوی دویست و چهل و پنج حدیث با سند، و نزدیک به نهصد حدیث و روایت بدون سند [۲] ذیل چندین موضوع فقهی است. مطالب با موضوع وضو و مسائل مرتبط با آن آغاز شده است[۳] و بهمانند بسیاری از کتابهایی فقه به طرح موضوعات و مسائل مختلف پرداخته و پایانبخش مطالب، موضوع اقرار و مسائل مرتبط با آن است.[۴]
شیوه نویسنده جمع میان روش محدثان و طریقه فقها است. وی مطالب هر باب را با احادیث مسند آغاز کرده و گاهی پیش از آن آیاتی از قرآن را آورده است. در ادامه احکام استخراج شده از قرآن و حدیث را مطرح نموده و نظرات خود را درباره آنها گفته است.[۵]
وی در مواردی که اعتقاد به صحت حدیثی داشته آن را با عبارتهای مانند: «ثبت عن النبي صلّىاللّهعليهوسلم»، «صح عنه...» یا «الثابت عن النبی...» و بدون ذکر سند آورده[۶] و چنانچه حدیثی را ضعیف شمرده با عبارت: «روينا أو يروى عن النبي صلّىاللّهعليهوسلم...» به این امر توجه داده است.[۷]
شیوه نویسنده در آغاز کتاب عدم ذکر دلایل احکام و همچنین اقوال علما بهصورت گسترده است، لکن این شیوه در میانه و آخر کتاب تغییریافته ازاینرو دلایل احکام و اقوال علما را بیشتر مورد توجه قرار داده و برای آرا و نظراتی که مورد تأیید و ترجیحش بوده به ارائه دلیل پرداخته است. به نظر میرسد وی در ابتدای امر در صدد بوده تا این کتاب را به اجتهادات فقهی خود و تنها با ذکر احادیث با سند در آغاز هر باب و بدون ذکر دلیل اختصاص دهد، اما در اواسط کتاب نظر او تغییریافته ازاینرو به شکل گسترده به ذکر ادله و اقوال علما روی آورده است. این روش سبب شده تا برخی از منابع تراجم و کتابشناسی کتاب را تنها حاوی احکام و تهی از ادله معرفی نمایند.[۸]
محقق متن را براساس قواعد خط و املای جدید نسخهبرداری کرده است و ضمن جبران افتادگیهای متن با قراردادن کلمات اضافه شده به متن در میان علامت () و اشاره به آن در پاورقی، به تصحیح برخی واژگان پرداخته است. آدرسدهی آیات، مستندسازی احادیث نبوی، روایات بهاضافه ارزشگذاری آنها، مستندکردن اقوال علما و اجماعهای ذکر شده، معرفی برخی شخصیتها،توضیح برخی الفاظ دشوار و نامأنوس و تعلیق بر برخی از مسائل فقهی در پاورقی از دیگر کارهای محقق است. وی همچنین احادیث و روایان مسند را شمارهگذاری نموده و فهرستهایی نیز در پایان کتاب تنظیم کرده است.[۹]
پانویس
منابع مقاله
- مقدمه و متن کتاب.