الإعانة علی دفع الإغانة

    از ویکی‌نور
    الإعانة علی دفع الإغانة
    الإعانة علی دفع الإغانة
    پدیدآورانخبری، محمد بن ابراهیم (نويسنده) عبدالوهاب، محمد حلمی (محقق)
    عنوان‌های دیگرکتاب الاعانه علی دفع الاغانه
    ناشرالمنظمة العربية للتربية و الثقافة و العلوم. معهد المخطوطات العربية
    مکان نشرمصر - قاهره
    سال نشر1441ق - 2020م
    چاپ1
    شابک978-977-5017-71-0
    موضوعتصوف - متون قدیمی تا قرن 14 - آداب طریقت - متون قدیمی تا قرن 14 - مرید و مراد - متون قدیمی تا قرن 14 - عرفان - متون قدیمی تا قرن 14
    زبانعربی
    تعداد جلد1
    کد کنگره
    6الف2خ 288 BP
    نورلایبمطالعه و دانلود pdf

    الاعانة علی دفع الاغانة نوشته فقیه، محدث و صوفی فخرالدین محمد بن ابراهیم خبری فارسی (متوفی 622ق/1225م)، معروف به فیروزآبادی، در موضوع تصوف و عرفان است. این اثر توسط محمد حلمی عبد الوهاب تحقیق شده است.

    نویسنده این کتاب را به درخواست یکی از دوستان خود در خصوص بیان تفاوت میان ولی، فقیر و صوفی و نشان دادن برترین منزلت و درجه میان آنها تدوین کرده است.[۱]

    از رویکرد فخر فارسی نسبت به مسائل تصوف – به‌ویژه در تعریف مفاهیم - روشن می‌شود که او علم کلام را زمینه‌ای برای بحث در مورد آن مسائل قرار داده و این چیزی است که از مضمون سخن او در مورد تفاوت اسلام با ایمان و به‌ویژه بحث از اراده روشن می‌شود.[۲] وی برای روشن ساختن فرق میان اسلام و ایمان و کفر، به میراث کلامی به ویژه کلام اشعری استناد کرده همچنان‌که در تبیین برخی مطالب میان علم کلام و تصوف آمیخته است.[۳]

    نویسنده تنها به نقل قول بزرگان تصوف در بیان و تعریف اصطلاحات و مفاهیم اکتفا نکرده، بلکه در مواردی با سخنان آنها به مخالفت برخاسته و از رهگذر ایرادات و نقد بر آنها، قدرت و توانمندی فکری خود را اثبات کرده است. [۴]

    ساختار اثر در دو بخش تنظیم شده است: در بخش اول نخست به معنای مسلم و مؤمن پرداخته شده و تفاوت میان آن دو ذکر شده، سپس از مرید و اراده سخن به میان آمده است. در ادامه به بحث از اراده، معنا و حقیقت آن و همچنین تعریف آن نزد عرفا و اهل حقیقت و فرق بین مرید و مراد پرداخته است. پایان این بخش، بیان حقیقت اراده و مقتضای آن است. در بخش دوم نخست مباحثی پیرامون صوفیان و حقیقت امرشان ذکر شده است. سپس به موضوع ولی و ولایت پرداخته شده و در آن از مقامات اولیاء، و تفضیل فقر و فقیر بر ولایت و ولی سخن به‌ میان آمده است. موضوع فقر و فقرا، معنای صوفی و در آخر تفاوت میان طوایف هفت‌گانه (مسلم، مؤمن، مرید، صوفی، فقیر، متصوف و ولی) از دیگر مطالب این بخش است. نویسنده در پایان مباحث این بخش مطالبی در خصوص تقسیم صوفیه به سلامتیه و ملامتیه ذکر کرده و به شرح معنای شطح و علل ترجیح صفت فقر بر صفات دیگر پرداخته است.[۵]

    اهمیت کتاب با در نظر گرفتن تطور و توسعه ساختار اصطلاح صوفیانه از نظر تاریخی و تبلور شبکه مفاهیم در آن، به‌گونه‌ای که توجه را به تداخل آن مفاهیم با نظایرشان در هر یک از علوم فلسفه، کلام، فقه و منطق جلب می‌کند، آشکار می‌گردد.[۶]

    محقق در پاورقی به توضیح الفاظ، مفاهیم، مصطلحات و اعلام و برخی مطالب مرتبط پرداخته و آیات، احادیث و اشعار را مستند‌سازی کرده است. وی بحرهای اشعار را نیز در متن مشخص نموده است.[۷]

    پانویس

    1. مقدمه نویسنده، 91؛ الدراسة، ص 64
    2. رک: همان، ص 84
    3. رک: همان، ص85
    4. رک: همان
    5. همان، ص 65- 66
    6. رک: همان، ص 84
    7. رک: همان، ص 71

    منابع مقاله

    1. مقدمه نویسنده و مقدمه محقق (الدراسة).


    وابسته‌ها