الإستدراك على سيبويه في كتاب الأبنية و الزيادات علی ما أورده فیه مهذبا
| الإستدراك على سيبويه في كتاب الأبنية و الزيادات علی ما أورده فیه مهذبا | |
|---|---|
 | |
| پدیدآوران | زبیدی، محمد بن حسن (نويسنده) |
| ناشر | مکتبة المثنی |
| مکان نشر | ایتالیا - روم ** عراق - بغداد |
| سال نشر | 1890م |
| چاپ | 1 |
| زبان | عربی |
| تعداد جلد | 1 |
| نورلایب | مطالعه و دانلود pdf |
الاستدراك علی سيبويه في كتاب الأبنية و الزيادات علی ما أورده فيه مهذبا، تألیف نحوی اندلسی، محمد بن حسن اشبیلی زبیدی (متوفی 379ق)، تکمله‌ای بر کتاب ابنیه سیبویه است. این نسخه از کتاب را گوئیدی مستشرق ایتالیایی در سال 1890م (1307ق) در رم با عنوان مذکور منتشر کرده است.
نویسنده در ابتدای اثر از توجهش به کتاب ابنیه اسماء و افعال سیبویه سخن گفته است. به گفته وی تصور برخی نحویون این بوده که سیبویه همه ابنیه کلام، جز سه بناء، را ذکر کرده است، اما با استقصاء و دقت نظر در این رابطه متوجه می‌شود که قریب به هشتاد بناء در میان ابنیه سیبویه نیست و عجیب آنکه هیچ‌یک از نحویون پس از سیبویه به این موضوع اشاره نکرده‌اند؛ لذا با توجه به حجم مطالب تصمیم به نگارش کتابی جداگانه در این رابطه می‌گیرد[۱].
زبیدی این کتاب را در دو باب اصلی «ذكر أبنية الأسماء» و «ذكر أبنية الأفعال» گرد آورده و اختلاف نظرش را با آرای سیبویه در کتاب ابنیه او بیان کرده است؛ زیرا در آن زمان مردم به کتاب سیبویه رجوع می‌کردند که اشتباهاتی داشت. زبیدی در این کتاب به صیغه‌های کتاب سیبویه پرداخته و برخی صیغه‌هایی را هم که سیبویه نیاورده، بر آنها افزوده، مثال‌های غریب سیبویه را تفسیر کرده و درعین‌حال، با رعایت اخلاق علمی به منزلت سیبویه توجه داده است. الابنیه زبیدی در تقسیم‌بندی‌هایش خللی دارد؛ بااین‌حال، آن را کتابی کم‌نظیر و از نوادر روزگار دانسته‌اند[۲].
الاستدراك زبیدی، «كتاب الأبنية في النحو» یا «أبنية الأسماء و الأفعال» نیز نامیده شده است. احمد راتب حموش نیز آن را با عنوان «كتاب الأسماء و الأفعال و الحروف» در سال 2001م (1380ش) در دمشق به چاپ رسانده است[۳].
پانویس
منابع مقاله
- متن کتاب.
- مساح، رضوان، دانشنامه جهان اسلام، زیر نظر غلامعلی حداد عادل، تهران، بنیاد دائرةالمعارف اسلامی، چاپ اول، 1395.