از جیحون تا فرات؛ ایرانشهر و دنیای ساسانی
| از جیحون تا فرات | |
|---|---|
 | |
| پدیدآوران | دریایی، تورج (نویسنده)
رضاخانی، خداداد (نویسنده) بیجوند، مریم (مترجم) |
| ناشر | مروارید |
| مکان نشر | تهران |
| سال نشر | 1397 |
| شابک | 0ـ556ـ191ـ964ـ978 |
| کد کنگره | DSR ۴۰۳/د۴الف۴ ۱۳۹۷ |
از جیحون تا فرات؛ ایرانشهر و دنیای ساسانی تألیف تورج دریایی، خداداد رضاخانی، مترجم مریم بیجوند، هدف از نگارش این کتاب، ارائۀ معرفی مختصری از تاریخ ایران برای علاقمندان به تاریخ باستان و نیز آشنایی با تاریخنگاری یکی از اینها، نه هر دو برای افرادی است که از پیش با تاریخ ایران آشنایی دارند.
ساختار
کتاب در دو بخش تدوین شده است.
گزارش کتاب
هدف از نگارش این کتاب، ارائۀ معرفی مختصری از تاریخ ایران برای علاقمندان به تاریخ باستان و نیز آشنایی با تاریخنگاری یکی از اینها، نه هر دو برای افرادی است که از پیش با تاریخ ایران آشنایی دارند. پساباستان ـ یک واژۀ نسبتاً جدید در تاریخنگاری هزارۀ اول پس از میلاد ـ عموماً به مطالعه دنیای مدیترانه و به طور خاص امپراطوری روم و ادامۀ آن در دورۀ بیزانس پرداخته است. اخیراً اما بسیاری به این باور رسیده‌اند که باید با توجهی همسان و در بستری مشابه به مطالعه تاریخ خاور نزدیک، از جمله تاریخ ایران و موازین سیاسی و فرهنگی امپراطوری ساسانی پرداخته شود. هدف این کتاب این است که سبب افزایش علاقه به شناخت تمدنی گردد که زیربنای شناخت خاور نزدیک در طی قرون وسطی و زمان معاصر است و تاریخ آن تا پیش از این اغلب تنها به عنوان ذیل مختصری در تاریخ روم یا تاریخ اسلام ارائه شده است.
ساسانیان منطقۀ بین دو رودخانۀ جیحون و فرات را تحت فرمانروایی خود داشتند و آن را «ایرانشهر» (در فارسی میانه) یا همان ایران در زبان ادبیات می‌نامیدند. دو امپراطوری روم و ساسانی، قلمرو امپراطوری خود را تنها مرکز اصلی جهان می‌دانستند. تمام پادشاهی‌ها و تمدن‌های دیگر عملاً حومۀ این دو امپراطوری به شمار می‌آمدند که این خود نشانگر عظمت ایرانیان و رومی‌های آن زمان است.
دستاوردهای فرهنگی ساسانیان را از طریق آثار برجای‌مانده از آنان در ادبیات فارسی میانه و آثار هنری ساسانی می‌توان دید. از جملۀ این دستاوردها بازی چوگان است که به طور خاص منسوب به اردشیر اول مؤسس سلسلۀ ساسانی است. اولین راهنمای شطرنج به آن شکلی که امروزه می‌شناسیم و همچنین بازی تخته‌نرد در متون فارسی میانه بازمانده از ساسانیان به چشم می‌خورد. از نظر فرهنگی می‌توان گفت ساسانیان از بسیاری جهات پایه‌های خاورمیانۀ قرون وسطی و به تبع آن مدرن را بنا کردند. بسیاری از آداب و رسوم و مقررات که به تمدن اسلامی ربط داده می‌شوند، ریشه در دوران ساسانی دارند.
ایران ساسانی از طریق مراوده با هندوستان آن زمان توانست سنت ادبی «ادبیات حکمی» را در کنار ژانر «نصایح الملوک» توسعه دهد. متن ساسانی «هزار افسان» را که در حال حاضر متن اصلی آن موجود نیست، می‌توان از طریق ترجمه و اقتباسی که به عربی شده است، اساس گردآوری افسانه‌های اسلامی قرون وسطی که به هزارویک‌شب معروف است دانست.
کتاب حاوی تصاویر زیادی از مهرها، تاجگذاری اردشیر، آتشکده، مجسمه‌ها و... بوده و در دو بخش تدوین شده است. در بخش اول دربارۀ تاریخنگاری ساسانیان مطالبی بیان شده و در بخش دوم به تاریخ ساسانیان از جنبه‌های تاریخ سیاسی، اقتصاد، مذهب، زبان و ادبیات و.... پرداخته شده است. در پایان کتاب نیز گاه‌شمار ایران پساباستان آورده شده است.[۱]
پانويس
منابع مقاله
پایگاه کتابخانه تخصصی ادبیات