بهمنیار، احمد

نام	بهمنیار، احمد
نام‎های دیگر	احمد دهقان
نام پدر	محمدعلى
متولد	آخر ماه ربیع‌الاول سال 1301ق برابر با نهم بهمن سال 1262ش
محل تولد	کرمان
رحلت	جمعه 12 آبان‌ماه 1334ش
اساتید	پدرش محمدعلی برادرش محمد جواد میرزا حسن کوهبنانی
برخی آثار	تاریخ بیهق التوسل إلی الترسل الأبنیة عن حقائق الأدویة (روضة الأنس و منفعة النفس) صاحب بن عباد (شرح احوال و آثار)
کد مؤلف	AUTHORCODE06147AUTHORCODE

برای دیگر کاربردها، بهمنیار (ابهام‌زدایی) را ببینید.

احمد بهمنيار (1262-1334ش)، متخلص به دهقان، اديب، مصحح، روزنامه‌نگار، دانشمند نامی و استاد دانشكده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه تهران، استاد دانشکده الهیات و معارف اسلامی (معقول و منقول) از سال ۱۳۱۳ تا پایان عمر، تدریس زبان و ادبیات عربی در دارالمعلمین و مدرسه عالی سپهسالار تهران، تنظیم و تدوین برنامه جدید تحصیلی در مدرسه عالی سپهسالار، عضو پیوسته فرهنگستان ایران.

ولادت

در شب سه شنبه آخر ماه ربیع‌الاول سال 1301ق برابر با نهم بهمن سال 1262ش، در شهر کرمان، به دنيا آمد. پدرش، محمدعلى معروف به معلم و مدرّس، مردى فاضل و به علوم رياضى قديم و فنون ادبى دانا بود. بهمنيار تحصيلات خود را در محضر پدر شروع كرد و پس از مدّتى كوتاه، چنان در زبان و ادب عرب تسلط يافت كه خود مدّرس بنامى شد.

تحصیلات

در آن روزگار كه بهمنيار سرگرم درس و بحث در حوزه‌هاى علمى کرمان بود، نهضت مشروطه‌خواهى در كشور كمال گرفت و او به حزب دموكرات کرمان پيوست و در سال 1329ق (1290ش) روزنامه هفتگى دهقان را، كه اركان آن حزب بود، انتشار داد.

در كشاكش جنگ جهانگير اوّل، به گناه آزادگى و آزاديخواهى، از شهر و ديار خود به فارس رانده شد و در آن‌جا به زندان افتاد. چهارده ماه در شيراز زندانى بود، تا مستوفى‌الممالك به زمامدارى رسيد و دستور آزادى او را صادر كرد.

بهمنيار در اوقاتى هم كه سرگرم سياست بود، از تحصيل و تدريس دست برنداشت و در همان اوان، زبان انگليسى و تركى استانبولى را فراگرفت.

پس از آزاد شدن از زندان فارس، به تهران آمد و وارد خدمت وزارت دارایى شده و به سمت بازرس از اداره تحديد ترياك، مأمور خراسان گرديد. وى هفت سال در خراسان بود و در شهر مشهد، با شاعران و سخنوران بزرگ خراسان معاشرت داشت.

بهمنيار در خراسان هم از كار و كوشش باز نايستاد و از سال 1301، روزنامه فكر آزاد را دو سال در مشهد انتشار داد و چون در سال 1303 از مأموريت خراسان به مركز بازگشت، در تهران به نشر سال سوّم آن روزنامه پرداخت.

در سال 1305، به خدمت وزارت معارف درآمد و مأمور تبريز شد و در آن‌جا، رياست دارالمعلمين را عهده‌دار گرديد.

بهمنيار در سال 1306 به تهران آمد و به دعوت وزارت عدليّه، منصب قضاوت اختيار كرد و مدّت دو سال در قزوين و همدان در مسند قضا نشست و سپس مجددا، به خدمت وزارت معارف درآمد. وى، در سال 1310، در دانشسراى عالى، درس زبان و ادبيّات عربى مى‌داد و همچنين در مدرسه عالى سپهسالار تدريس مى‌كرد.

پس از تأسيس دانشگاه تهران، در سال 1313، استادى زبان و ادبيّات عربى را در دانشكده ادبيّات داشت و از آن پس، تا پايان عمر، بيست سال در محيط دانش و ادب بسر برد و شب و روز به مطالعه، تحقيق و تأليف گذرانيد،

بهمنيار شعر هم مى‌گفت و دهقان تخلص مى‌كرد. از اشعار زيباى او مسمطى است مفصل كه در صفت انقلاب خراسان و قيام كلنل محمدتقى خان پسيان سروده است.

وفات

او پس از هفتاد و چهار سال زندگانى، در روز جمعه 12 آبان‌ماه 1334ش درگذشت. جنازه او به رسم امانت نخست در حضرت عبدالعظیم به امانت سپرده شد، و سپس طبق وصیت آن مرحوم در روز شنبه 16 آبان 1334 به عتبات عالیات حمل و در 18 آبان در کربلای معلا، در وادی ایمن به خاک سپرده شد.^[۱]

آثار

تحفة احمدية در شرح الفيّه، 2 جلد
مقدمه و تصحيح اسرار التوحيد في مقامات الشيخ ابى‌سعيد
چاپ رساله حورائية، تأليف عبيدالله بن محمود شاشى معروف به خواجه احرار (ضميمه اسرار التوحيد)
مقابله و تصحيح التوسّل الى الترسّل، تأليف بهاءالدين محمد بن مؤيد بغدادى
تصحيح و تعليقات بر تاريخ بيهق، تأليف ابوالحسن على بن زيد بيهقى معروف به ابن فندق
تلخيص اسرار التوحيد في مقامات الشيخ ابى‌سعيد، براى دبيرستان‌ها
ترجمه زبدة التواریخ در تاریخ آل سلجوق
شرح حال صاحب بن عباد
دیوان شعر فارسی
هدیه شرق
«املاى فارسی» (خطابه ورودى به فرهنگستان ایران)
روزنامه دهقان که به مدت دو سال در کرمان طبع و نشر شد.
روزنامه فکر آزاد که به مدت دو سال در مشهد و یک سال در تهران طبع و نشر شده است.