ابن معتوق، شهاب‌الدین بن سعید
| ابن معتوق، شهاب‌الدین بن سعید موسوی حویزی | |
|---|---|
 | |
| نام کامل | شهاب‌الدین بن سعید موسوی؛ |
| نام‌های دیگر | ابن معتوق، شهاب‌الدین بن سعید موسوی حویزی؛ |
| تخلص | ابن معطوق؛ |
| نام پدر | سعید موسوی حویزی؛ |
| ولادت | 1025ق؛ |
| محل تولد | حویزه؛، ایران؛ |
| محل زندگی | ایران، عراق؛ |
| رحلت | 1087ق؛ |
| طول عمر | 62؛ |
| فرزندان | معتوق؛ |
| خویشاوندان | |
| دین | اسلام؛ |
| مذهب | شیعه؛ |
| پیشه | شاعر؛ |
| اطلاعات علمی | |
| اجازه اجتهاد از | |
| درجه علمی | شاعر؛ |
| مشایخ | |
| معاصرین | سید على خان؛ |
| شاگردان | |
| برخی آثار | 1- دیوان؛ |
ابن مَعْتوق، شهاب‌الدین بن سعید موسوی حُوَیزی (1025- 1087ق/1616-1676م)، شاعر خوزستانى شیعى و مداح اهل‌‌بیت.
گویا وی در آغاز به ابومعتوق شهرت داشته است، زیرا در میان اجداد او کسى به نام معتوق شناخته نیست، اما فرزندی به نام معتوق داشته است. شاید در اثر تحریف ناسخان، ابومعتوق به ابن معتوق تغییر یافته است.
از زندگى او آگاهى اندکى در دست است.
طبع روان و ذوق سرشار
وی در بصره پرورش یافت. طبعى روان و ذوقى سرشار داشت و از جوانى به سرودن شعر بسیار علاقه‌مند بود، اما اشعار خویش را گرد نمى‌آورد، تا آنکه در حدود 1055ق به سید على خان که از سوی دولت صفویه بر بصره ولایت داشت، پیوست.
ستایش سید على خان
سید على خان وی را گرامى داشت و نیک بنواخت. و بدین سان ابن معتوق در شمار ستایشگران وی درآمد و کوشید تا شعرهای پیشین خویش را نیز گردآورد، اما در این امر توفیق نیافت.
ستایش اهل‌‌بیت (علیهم‌السلام)
در 1055ق بود که وی شعر خویش را در ستایش سیدعلى خان سرود، اما شهرت او بیشتر به سبب مدایح پرشوری است که در ستایش اهل‌‌بیت و به ویژه على بن ابى طالب(ع)، امام حسن(ع) و امام حسین(ع) سروده است. هرچند که در دیوان او که شامل 52 مدح، 4 مرثیه و برخى سروده‌های کوتاه در موضوعات گوناگون و نیز چند قطعه کوتاه نثر است، جز دو قصیده در مدح رسول‌اکرم(ص)، یک قصیده در مدح على بن ابى طالب(ع) و یک قصیده در رثای حسین بن على(ع) که در محرم 1082 سروده شده است، شعر دیگری درباره خاندان پیامبر دیده نمى‌شود. احتمالاً مدیحه‌های وی درباره امامان شیعه در زمره همان شعرهایى است که به گفته فرزندش معتوق از میان رفته است.
نویسندگان اهل سنت
برخى از نویسندگان اهل سنت از او به عنوان شاعری که در ستایش على بن ابى طالب(ع) و دو فرزندش از حد شرع و عقل پا فراتر نهاده است، یاد کرده‌اند که البته از تعصب تهى نیست. بقیه اشعار وی سراسر در ستایش خاندان سیدعلى خان و به مناسبت پیروزی‌های آنان بر اعراب، تبریک و تهنیت عیدهای نوروز، فطر، قربان و جز آن سروده شده است و حتى گاه که برخى از آنان در شهرهای دیگر به سر مى‌برده‌اند، سروده‌های خویش را برای ایشان مى‌فرستاده است.
آثار
ابن معتوق که در واپسین سال عمر خویش و یا اندکى پیش‌تر، مفلوج شده بود، ناگزیر برخى از سروده‌هایش را به فرزند خود املا مى‌کرد. شعر وی دلنشین و زیباست و گاه در نسیب‌ِ قصیده‌ها که به شیوه قصیده کهن عرب سروده شده است، قطعه‌هایى بسیار لطیف به چشم مى‌خورد و به همین سبب شعر وی، به رغم شهرت او به غلو در مدح اهل‌‌بیت، در میان اعراب سنى نیز رواج یافته است.
- دیوان، که به همت فرزندش و به فرمان سیدعلى خان گردآوری شده، بارها در مصر، بیروت، اسکندریه و نجف به چاپ رسیده است[۱].
پانویس
- ↑ سیدی، محمد، ج4، ص642-641
منابع مقاله
سیدی، محمد، دائر‌ةالمعارف بزرگ اسلامی زیر نظر کاظم موسوی بجنوردی، تهران، مرکز دائر‌ةالمعارف بزرگ اسلامی، چاپ دوم، 1377.