ابن عاشر، عبدالواحد بن احمد
| ابن عاشر، عبدالواحد بن احمد بن على انصاری فاسی؛ | |
|---|---|
 | |
| نام کامل | عبدالواحد بن احمد بن على انصاری فاسی؛ |
| نام‌های دیگر | ابن عاشر، عبدالواحد بن احمد بن على انصاری فاسی؛ |
| لقب | |
| تخلص | ابن عاشر؛ |
| نام پدر | احمد بن على انصاری؛ |
| ولادت | 990ق؛ |
| محل تولد | فاس؛، اندلس؛ |
| محل زندگی | فاس، مکه، مصر؛ |
| رحلت | 1040ق؛ |
| طول عمر | 50؛ |
| خویشاوندان | |
| دین | اسلام؛ |
| مذهب | مالکی؛ |
| پیشه | متبحر در علوم مختلف(قرائت، تفسير، کلام، اصول، فقه، منطق، ادبيات، طب و رياضيات)؛ |
| اطلاعات علمی | |
| درجه علمی | متبحر در علوم مختلف(قرائت، تفسير، کلام، اصول، فقه، منطق، ادبيات، طب و رياضيات)؛ |
| اساتید | ابوالعباس احمد بن فقيه، عثمان لمطى، احمد بن کفيف، محمد شريف مری، قاسم بن ابى العافيه نحوی، محمد بن قاسم بن قصار، محمد بن ابى العافيه، ابن عزيز؛ |
| مشایخ | ابوعبدالله محمد جنان، ابوالحسن على بن بطوی؛ |
| شاگردان | احمد بن محمد مياره؛ |
| برخی آثار | 1- تنبيه الخلاّن فى علم رسم القرآن، 2- المرشد المعين على الضروری من علوم‌الدين؛ |
ابن عاشر، عبدالواحد بن احمد بن على انصاری فاسى (990-23 ذيحجه 1040ق/1582-23 ژوئن 1631م)، عالم مالکى مذهب
نياکان وی اندلسى بودند و خود وی در فاس زاده شد و همانجا پرورش يافت.
تحصیلات، مشایخ، اساتید و شاگردان
قرآن را از ابوالعباس احمد بن فقيه و عثمان لمطى و قرائتهای هفتگانه را نزد احمد بن کفيف و محمد شريف مری و ديگران آموخت.
نحو را از قاسم بن ابى العافيه نحوی و حديث را از محمد بن قاسم بن قصار، محمد بن ابى العافيه و ابن عزيز فراگرفت.
در 1008ق به مکه و از آنجا به مصر رفت. در مصر به درس مشايخ حاضر شد، مؤطأ مالک و شمائل ترمذی را نزد ابوعبدالله محمد جنان و ابوالحسن على بن بطوی خواند.
او در فنونى چون قرائت، تفسير، کلام، اصول، فقه، منطق، ادبيات، طب و رياضيات دستى داشت.
شاگردان
از ميان شاگردانش تنها از احمد بن محمد مياره که بر المرشد المعين ابن عاشر شرحى نوشته، ياد شده است.
آثار
چاپى
- تنبيه الخلاّن فى علم رسم القرآن، که به گفته زرکلى چاپ شده است؛
- متن ابن عاشر (قاهره، بدون تاريخ)،
- المرشد المعين على الضروری من علوم‌الدين (قاهره، 1300ق)، که منظومه‌ای است در اصول دين بر طريق مالکيان و شرح‌های زيادی بر آن نوشته شده است.
خطی
- ارجوزه فى عمل الربع المجيب، حدود 130 بيت است و شرحى به نام اتحاف المباشر توسط محمد بن على اغزاوی فاسى بر آن نوشته شده است. نسخه‌ای از آن در وين موجود است؛
- الاعلان بتکميل مورد الظمآن فى کيفيته رسم القرآن، تعليقه‌ای است بر شرح موردالظمان؛
- رساله منظومه فى الفقه، نسخه‌ای از اين اثر در انستيتوی خاورشناسى شوروی نگهداری مى‌شود؛
- فتح المَنّان بمورد الظمآن، شرحى است بر مورد الظمآن ابن خرّاز؛
- قصيده فى النحو؛
- منظومه فى الاتباع و التوکيد؛
- نظم فى النکاح و توابعه من طلاق و غيره؛
علاوه بر عناوين ياد شده آثار ديگری نيز به وی نسبت داده شده است[۱].
پانویس
- ↑ گذشته، ناصر، ج4، ص170
منابع مقاله
گذشته، ناصر، دائر‌ةالمعارف بزرگ اسلامی زیر نظر کاظم موسوی بجنوردی، تهران، مرکز دائر‌ةالمعارف بزرگ اسلامی، چاپ دوم، 1377.
وابسته‌ها
[[حاشية أبي عبد الله محمد الطالب إبن سيدي حمدون بن الحاج علي شرح محمد بن أحمد الفاسي بميارة علي المنظومة المسماة بالمرشد المعين علي الضروري من علوم الدين]]
مختصر الدر الثمين و المورد المعين علی منظومة المرشد المعين علی الضروري
العرف الناشر: في شرح و أدلة فقه متن إبن عاشر: في الفقه المالکي
النور المبين على المرشد المعین
حاشیة القول الأمين على الحبل المتين علی نظم المرشد المعین
متن ابن عاشر المسمی بالمرشد المعین علی الضروري من علوم الدین
الحبل المتين على نظم المرشد المعين على الضروري من علوم الدين في مذهب الإمام مالك رضي الله عنه
الحبل المتين على نظم المرشد المعین علی الضروری من علوم الدین فی مذهب الامام مالک رضی الله عنه
منظومة مورد الظمآن في رسم أحرف القرآن و متن الذيل في الضبط
[[شرح ابراهیم بن احمد المارغني التونسي المسمی بدلیل الحیران علی مورد الظمآن في فني الرسم و الضبط باعتبار قراءت الإمام نافع فقط لناظمه الشيخ الإمام العلامة سيدي محمد بن محمد الشريشي ثم الفاسي الشهير بالخراز]]
بدور الأفهام، أو، شموس الأحلام علی عقائد ابن عاشر الحبر الهمام
[[دلیل الحیران شرح منظومة مورد الظما‌ن فی رسم احرف القرآن: و متن الذیل فی الضبط من نظم الامام المقری محمد بن محمد بن ابراهیم الشریشی الخراز]]
[[دلیل الحیران علی مورد الضمآن في فني الرسم و الضبط: و هو شرح علی منظومة الإمام العلامة الشیخ سیدي محمد بن محمد الشریشي ثم الفاسي الشهیر بالخراز]]