ابن عات نفزی، احمد بن هارون
| ابن عات، ابوعمر، احمد بن هارون بن احمد بن جعفر بن عات نفزی؛ | |
|---|---|
 | |
| نام کامل | احمد بن هارون بن احمد بن جعفر بن عات نفزی؛ |
| نام‌های دیگر | ابن عات، ابوعمر، احمد بن هارون بن احمد بن جعفر بن عات نفزی؛ |
| لقب | |
| تخلص | ابن عات؛ |
| نام پدر | هارون بن احمد بن جعفر بن عات نفزی؛ |
| ولادت | 542ق؛ |
| محل تولد | نفزه؛، اندلس؛ |
| محل زندگی | نفزه، مصر، مکه؛ |
| رحلت | 609ق؛ |
| طول عمر | 67؛ |
| خویشاوندان | |
| دین | اسلام؛ |
| مذهب | مالکی؛ |
| پیشه | فقیه، محدث، ادیب، مورخ؛ |
| اطلاعات علمی | |
| درجه علمی | فقیه، محدث، ادیب و مورخ؛ |
| اساتید | ابوالحسن بن محمد بن هذیل، ابوعبدالله ابن سَعاده، ابوبکر ابن بَیبَش، ابوعبدالله ابن عبدالرحیم، ابوالحسن ابن عبدالعزیز حافظ، ابوطاهر سلفى، ابوعبدالله ابن حَضْرمى، ابوطاهر عوف و ابوطاهر ابن عثمانى؛ |
| مشایخ | |
| شاگردان | |
| برخی آثار | 1- طرر ابى هارون، 2- النُزهه فى التعریف بشیوخ الوجهه؛ |
ابن عات نفزی، احمد بن هارون بن احمد جعفر (542 -609ق/1147-1212م)، فقیه مالکى، محدث، ادیب و مورخ اندلسى.
زادگاه
او در روز جمعه 5 شوال در نَفْزَه از شهرهای اندلس متولد شد.
تحصیلات، اساتید
مقدمات علوم را نزد پدر و اساتید دیگر آموخت.
در جوانى به مصر رفت و پس از آن حج گزارد، در مکه نزد استادانى حدیث آموخت و از چند تن از آنان اجازه روایت گرفت و در فقه و حدیث و ادب و تاریخ به درجه‌ای رفیع رسید.
معلمان او افزون بر پدرش، ابوالحسن بن محمد بن هذیل، ابوعبدالله ابن سَعاده، ابوبکر ابن بَیبَش، ابوعبدالله ابن عبدالرحیم، ابوالحسن ابن عبدالعزیز حافظ، ابوطاهر سلفى، ابوعبدالله ابن حَضْرمى، ابوطاهر عوف و ابوطاهر ابن عثمانى بوده‌اند.
وی نثری پخته و روان داشت و شعر نیکو مى‌گفت، حافظ احادیث بسیار بود و متن کامل آن‌ها را با ذکر سلسله روات نقل مى‌کرد.
راویان
بسیاری از شیوخ محدثان از او حدیث نقل کرده‌اند، مانند احمد بن محمد وهب بکری از اهالى شاطبه، ابوالحسن ابن قطان، ابوالحسن صاعد، ابوالخطاب ابن واحب، ابوالعباس ابن سید الناس، ابومحمد عبدالرحمان بن برطله، ابوبکر ابن مسدی و جمعى دیگراز بزرگان محدثان.
شخصیت اخلاقی
وی در سلامت نفس و گفتار نیکو و حسن روایت و درایت، زبانزد خاص و عام بود. ابن عات مردی زاهد و متعبد بود، خرمای خشکیده مى‌خورد و لباس خشن مى‌پوشید.
جهاد و شهادت
وي در پايان عمر براي جهاد به زادگاه خويش بازگشت و در جنگ ميان مسيحيان و مسلمانان در اندلس كه به «واقعة عقاب» معروف است، ناپديد شد.
آثار
- طرر ابى هارون (در فقه)، نسخه‌ای از این کتاب به شماره 1515 در کتابخانه عمومى رباط موجود است؛
- النُزهه فى التعریف بشیوخ الوجهه، در ترجمه احوال استادان و مشایخ خود و برخى از صالحان آن روزگار؛
- ریحانه النفس و راحه الانفس فى ذکر شیوخ الاندلس، یا ریحانه التنفس و راحه الانفس فى ذکر شیوخ الاندلس؛ طبق گفته عمر فروخ ابن عات کتابى در ذکر قاضیان شهر خودش شاطبه (و کتابى دیگر؟) در احوال قاضیان اندلس پرداخته بوده است[۱].
پانویس
- ↑ روح‌بخشان، عبدالمحمد، ج4، ص169
منابع مقاله
روح‌بخشان، عبدالمحمد، دائر‌ةالمعارف بزرگ اسلامی زیر نظر کاظم موسوی بجنوردی، تهران، مرکز دائر‌ةالمعارف بزرگ اسلامی، چاپ دوم، 1377.