ابن عقیله، محمد بن احمد
| ابن عقیله، ابوعبدالله جمال‌الدین محمد بن احمد بن سعید حنفى مکى | |
|---|---|
 | |
| نام کامل | محمد بن احمد بن سعید مکى؛ |
| نامهای دیگر | ابن عقیله،ابوعبدالله جمال‌الدین محمد بن احمد بن سعید حنفى مکى؛ |
| لقب | ظاهر، جمال‌الدین؛ |
| تخلص | ابن عقیله؛ |
| نام پدر | احمد بن سعید مکى؛ |
| محل تولد | مکه؛ ، عربستان سعودی؛ |
| محل زندگی | دمشق، بغداد، مکه؛ |
| رحلت | د 1150ق؛ |
| مدفن | مکه(محل وفات)؛ |
| خویشاوندان | |
| دین | اسلام؛ |
| مذهب | حنفى؛ |
| پیشه | محدث، صوفى، مورخ؛ |
| اطلاعات علمی | |
| درجه علمی | محدث، صوفى، مورخ؛ |
| اساتید | عبدالله بن سالم بصری، شهاب‌الدین احمد بن محمد نخلى، الیاس بن ابراهیم کورانى، ابن عبدالغنى؛ |
| مشایخ | محمد بن على احمدی، عبدالله بن على سقاف، على بن عبدالله عیدروس، قاسم بن محمد بغدادی؛ |
| شاگردان | محمد سعید سویدی؛ |
| برخی آثار | 1. المنطق الفحوانى و المشهد الروحانى فى المعاد الانسانى، 2. الجوهر المنظوم فى تفسیر القرآن العظیم بالمرفوع من کلام سید المرسیلین و المحکوم؛ |
اِبْن‌ِ عَقیله، ابوعبدالله جمال‌الدین محمد بن احمد بن سعید حنفى مکى، ملقب به ظاهر (د 1150ق/1737م)، محدث، صوفى و مورخ.
ولادت، تحصیلات، مشایخ، اساتید
او در مکه زاده شد و در همانجا نشأت یافت. از عبدالله بن سالم بصری، شهاب‌الدین احمد بن محمد نخلى، الیاس بن ابراهیم کورانى، ابن عبدالغنى و دیگران علم آموخت.
محمد بن على احمدی و عبدالله بن على سقاف به او تلقین ذکر کردند و على بن عبدالله عیدروس از هندوستان برای او اجازه نوشت و سرانجام خرقه قادریه را از دست قاسم بن محمد بغدادی پوشید.
حلقه ذکر، تدریس
او به شام و روم و عراق سفر کرد و عده زیادی از او دانش آموختند. در دمشق علاوه بر تشکیل حلقه ذکر، مدتى نیز در مدرسه جقمقیه تدریس نمود.
از اجازه نامهای که از او در دست است، معلوم مى‌شود که در 1143ق در دمشق بوده است.
در 1145ق به بغداد رفت و در آنجا، محمد سعید سویدی محضر او را درک کرد و از او حدیث شنید. سپس به مکه بازگشت.
راویان
امرالله بن عبدالخالق مزجاجى از او روایت کرده است و عبدالرحمان بن محمد رفاعى و پسرش احمد و مصطفى بن عبدالجلیل تلداوی از او اجازه گرفته‌اند.
وفات
ابن عقیله در مکه درگذشت.
آثار
از آثار او،
1-المنطق الفحوانى و المشهد الروحانى فى المعاد الانسانى، است که در 1328ق در مصر به چاپ رسیده است؛
از دیگر آثار او که به‌صورت خطى باقی‌مانده، موارد ذیل قابل ذکرند:
2- الاسرار المطویه فى الاسماء السهروردیه؛
3-الجوهر المنظوم فى تفسیر القرآن العظیم بالمرفوع من کلام سید المرسیلین و المحکوم؛
4-عقد الجواهر فى سلاسل الاکابر؛
5-فقه القلوب و معراج الغیوب؛
56- الفوائد الجلیله فى مسلسلات ابن عقیله؛
که در 1145ق نوشته شده است.
6-نسخه الوجود فى الاخبار عن حال الموجود، در امر جهان از مبدأ تا معاد؛
برای دیگر آثار خطى، نک: ازهریه؛ بخیت؛ زرکلى؛ سید؛ ششن؛ طلس؛ ظاهریه؛
و برای آثار مفقود نک: کتانى؛ بغدادی.[۱].
پانویس
- ↑ مؤذن جامى، محمدهادی، ج4، ص323
منابع مقاله
مؤذن جامى، محمدهادی، دائر‌ةالمعارف بزرگ اسلامی زیر نظر کاظم موسوی بجنوردی، تهران، مرکز دائر‌ةالمعارف بزرگ اسلامی، چاپ دوم، 1377.