أمراض العين و معالجتها من كتابي المعالجات البقراطية و فردوس الحكمة
| أمراض العین و معالجتها من کتابي المعالجات البقراطیة و فردوس الحکمة | |
|---|---|
 | |
| پدیدآوران | قلعه‌جی، محمد رواس (محقق)
وفائی، محمد ظافر (محقق) طبری، علی بن سهل (نویسنده) طبری، احمد بن محمد (نویسنده) |
| ناشر | مؤسسة الفرقان للتراث الإسلامی |
| مکان نشر | لندن - انگلیس |
| سال نشر | 1419 ق یا 1998 م |
| چاپ | 1 |
| موضوع | چشم - بیماریها و نقصها چشم - بیماریها و نقصها - درمان |
| زبان | عربی |
| تعداد جلد | 1 |
| کد کنگره | RE 46 /الف2الف8-* |
| نورلایب | مطالعه و دانلود pdf |
امراض العين و معالجاتها من کتابَى المعالجات البقراطية و فردوس الحكمة برگرفته از دو کتاب «المعالجات البقراطية» تأليف ابوالحسن احمد بن محمد طبرى (ت بعد 336ق) و «فردوس الحكمة» تأليف على بن سهل ربن طبرى (متوفى 247ق) از جمله منابع مهم در طب سنتى است.
مجموع مباحث چشم پزشكى این دو کتاب را دكتر محمد روّاس قلعه‌چى و دكتر محمد ظافر وفايى تدوین و تنظيم نموده‌اند و در کتاب حاضر منتشر نموده‌اند.
از سال و انگیزه این تدوین مطلبى گزارش نشده است و در مقدمه هم چيزى دراين‌باره ذكر نشده است.
ساختار
کتاب در دو بخش تدوین شده است: در بخش اول، کتاب المعالجات البقراطية مشتمل بر بيست باب و سه الحاقى و در بخش دوم، کتاب فردوس الحكمة شامل شش باب ارائه شده است. محققین کتاب در تدوین و تنظيم این اثر ترتيب ابواب دو کتاب مذكور را رعايت نموده‌اند. البته در این میان حجم مباحث چشم پزشكى در كتب المعالجات البقراطيه بسيار مفصل‌تر از این مباحث در کتاب فردوس الحكمه است.
در کتاب المعالجات البقراطيه تشريح چشم امراض هر طبقه از چشم به صورت مجزا امراض پلك، ابرو و مژه و امراض عمومى چشم است؛ درحالى‌كه در کتاب فردوس الحكمه بسيارى از این مباحث به صورت مختصر و گذرا مورد بحث و بررسى قرار گرفته است.
گزارش محتوا
محققین در ابتداى کتاب مقدمه‌اى پيرامون زندگى ابوالحسن احمد بن محمد طبرى نگاشته‌اند و کتاب المعالجات البقراطيه او را معرفى نموده‌اند. سپس متن مصحح بخش بيمارى‌ها این کتاب را كه بر اساس چند نسخه خطى تصحيح شده، آورده‌اند.
کتاب المعالجات البقراطيه یکى از مفصل‌ترين و مشهورترين نگاشته‌ها پيرامون معالجات بيمارى‌ها است. ابن ابى‌اصيبعه درباره این کتاب مى‌گوید: «اين کتاب از سودمندترين و ارزشمندترين کتاب‌ها است كه مؤلف بيمارى‌ها - و درمان آن‌ها را -استقصاء نموده است و کتاب را در مقالات كثيرى به رشته تحرير درآورده است».[۱]
در این اثر بيمارى‌ها یک‌به‌یک گزارش مى‌شود و پس از بيان علائم بيمارى، اسباب و علت آن، معالجه هر بيمارى به صورت مجزا بيان مى‌شود.
توجه به اقوال پزشكان در معرفى و علائم بيمارى‌ها و همچنين مداواى آن باعث شده كه کتاب المعالجات البقراطيه پس از تأليف مورد توجه ديگر پزشكان قرار گیرد و مطالب آن در نگاشته‌هاى ديگران نقل شود.
کتاب فردوس الحكمه نيز از مهم‌ترين منابع طب سنتى است به‌گونه‌اى كه پس از تأليف مورد توجه اطباى بزرگى همچون رازى قرار گرفته است. البته پس از آن‌كه محمد بن زكرياى رازى کتاب حاوى را به رشته تحرير درآورد و همچنين پس از نگاشته شدن کتاب القانون في الطب توسط ابن سينا کتاب فردوس الحكمه مورد بى مهرى قرار گرفت به گونه‌اى كه مراجعه به آن كمتر شد و امروزه شايد كمتر كسى به این کتاب توجه داشته باشد.
وضعيت کتاب
محققین کتاب در پایان المعالجات البقراطيه بخشى احاقى تحت عنوان ادویه مفرده در کتاب المعالجات البقراطيه تدوین و تنظيم نموده‌اند.
پاورقى‌ها بيشتر به اختلاف نسخ اختصاص دارد و گاه نيز ذكر نكاتى مرتبط با متن است. فهرست مطالب هر دو بخش کتاب نيز در ابتداى همان بخش آمده است.
پانویس
منابع مقاله
مقدمه و متن کتاب