أخلاق الوزيرين
| أخلاق الوزیرین | |
|---|---|
 | |
| پدیدآوران | طنجی، محمد بن تاویت (محقق) ابوحیان توحیدی، علی بن محمد (نویسنده) |
| عنوان‌های دیگر | مثالب الوزیرین الصاحب ابن عباد و ابن العمید |
| ناشر | دار صادر |
| مکان نشر | بیروت - لبنان |
| سال نشر | 1412 ق یا 1992 م |
| چاپ | 1 |
| موضوع | ابن عمید، ابوالفضل محمد بن حسین، 298؟ - 360ق. نقد و تفسیر
صاحب بن عباد، اسماعیل بن عباد، 326 - 385ق. - نقد و تفسیر وزیران - ایران |
| زبان | عربی |
| تعداد جلد | 1 |
| کد کنگره | DSR 719 /الف2الف3* |
| نورلایب | مطالعه و دانلود pdf |
اخلاق الوزيرين- الصاحب بن عباد و ابن العمید کتابى از ابوحيان على بن محمد بن عباس توحيدى بغدادى (310-414ق)، با تحقیق محمد بن محمد بن تاویت طنجی(1336-1394ق)، در بیان معایب دو وزیر آل بویه با زبان طنز مؤلف در علوم بسيارى دست داشته و با زبانى فصيح و در عين حال مصنوع به بيان مطالب متنوع مى‌پرداخته است. آدام متز، مستشرق سویسى، او را بزرگترين نثر نویس عربى على الاطلاق دانسته است. او از بخت مساعدى برخوردار نبود و سراسر عمر را به فقر و نيازمندى گذراند. معاش او از راه نگارش کتاب‌هایى برای وزراء و امرايى چون ابن عمید و صاحب بن عباد تأمین مى‌شد و عجب آن است كه مشمول لطف و انعام هيچ یک از این بزرگان قرار نگرفت. مؤلف در این کتاب، ضمن امثال و حكايات و لطايف، به زبان طنز از معايب و زشتيهاى دو وزير آل بویه، اسماعيل بن عباد طالقانى 385 ه.ق مصاحب و وزير مویدالدوله ديلمى و وزير برادرش فخرالدوله، و ابوالفضل محمد بن حسین عمید بن محمد معروف به ابن العمید 360 ه.ق، وزير با تدبير ركن‌الدوله ديلمى و معلم عضد الدوله ديلمى، ياد كرده است. از این رو كسانى این اثر او را مثالب الوزيرين و ذم الوزيرين خوانده‌اند.
ساختار
اخلاف الوزيرين به‌صورت نامه‌اى است مفصل خطاب به یکى از دوستان يا بزرگان بدون هيچ فصل بندى يا اختيار عناوین.
گزارش محتوا
نویسنده در مقدمه مشروح کتاب، سبب تألیف آن را شرح مى‌دهد[۱] و تاريخچه‌اى از كارهاى مشابه نقل مى‌كند و خود را در بيان مثالب و معايب این دو وزير محق مى‌شمارد. سپس به شرح مفصل خصوصيات زندگى صاحب بن عباد مى‌پردازد[۲]، و آنگاه به سراغ ابوالفضل بن عمید مى‌رود و بيشتر از خست و لئامت او سخن مى‌گوید[۳]. در خلال بحث از ابن العمید، كرارا به بيان مطالب صاحب گريز مى‌زند، و از علاقه او به شنيدن تملق و از خودبزرگ بينى او ياد مى‌كند كه خویش را در علم بيان از قس بن ساعده و در نحو از سيبویه و در كلام از نظام و در فقه از ابوحنيفه و در عروض از خليل بن احمد بالاتر مى‌شمرد و به ولع او به سجع سازى اشاره، و سجعهاى غريبى از او نقل مى‌كند و فخرفروشى او را در احاطه بر لغت عرب و آشنايى با نوادر و غرائب الفاظ مى‌نكوهد[۴]. استادى ابوحيان در هجو، آن هم در لباس و ظاهر جد، به دل مى‌نشيند و بر عقل و احساس اثر مى‌كند. او برای هر مطلب شاهدى مى‌آورد. مع الوصف ابن خلكان داشتن این کتاب را شوم مى‌داند.
پانويس
منابع مقاله
- فرهنگ آثار ایرانى-اسلامى
- متن مقدمه کتاب