آشنایی با علوم اسلامی (جلد اول: منطق، فلسفه)
| آشنایی با علوم اسلامی (جلد اول: منطق، فلسفه) | |
|---|---|
 | |
| پدیدآوران | مطهری، مرتضی (نویسنده) حداد عادل، غلامعلی (محقق) |
| ناشر | انتشارات صدرا |
| مکان نشر | قم |
| سال نشر | بی‌تا (تاریخ مقدمه 1358/8/17) |
| چاپ | اول |
| شابک | 964-5600-02-2 |
| موضوع | علوم اسلامي
فلسفه اسلاميمنطق |
| کد کنگره | /ع8م6 / 11/5 BP |
آشنایی با علوم اسلامی (جلد اول: منطق، فلسفه) اثر آیت‌الله مرتضی مطهری، مقدمه از غلامعلی حداد عادل؛ کتاب حاضر در سال ۱۳۵۳ به صورت جزوه درسی چاپ شده بود.
- متن این اثر در کتاب «آشنایی با علوم اسلامی (جلد اول» دوم، سوم و چهارم)» - 554 صفحه - و کتاب «آشنایی با علوم اسلامی (جلد اول و دوم و سوم)» ۴۹۶ صفحه - و کتاب «دوره کامل آشنایی با علوم اسلامی در سه جلد» توسط دفتر انتشارات اسلامی به قطع وزیری و ۳۴۴ صفحه و «مجموعه آثار استاد شهید مطهری (جلد پنجم) /۰۲ ۱ نیز آمده است.
- کتاب حاضر با نام «کلیات علوم اسلامی (جلد اول)» در ۲۲۸ صفحه تیز چاپ شده است.
- بخش دوم نیز به اهتمام، پیش‌تر با نام «فلسفه چیست؟» در ۱۳۴ صفحه به چاپ رسیده است.
این کتاب در اصل تقریرات درسی استاد برای دانشجویان سال‌های اول و دوم دانشکده الهیات و معارف اسلامی دانشگاه تهران است و بخشی از آن در زمان حیات و با اجازه وی در دانشگاه صنعتی شریف تدریس می‌شد.
کتاب مذکور از ۲۶ قسمت تشکیل شده است. در اولین درس که به صورت مقدمه‌ای بر سلسله مباحث دروس آورده شده است، استاد پس از شرح مبسوطی دریاره مقهوم علوم اسلامی و تقسیمات آن، این سؤال را طرح می‌کند که «آیا فرهنگ اسلامی یک مجموعه علوم الهام گرفته از قرآن و تعلیمات ائمه(ع) است یا نه؟»
نویسنده در ۱۵ درس بعد، کلیات علم منطق را معرفی کرده و تشریح می‌نماید که از مباحث مهم می‌توان به موضوعات زیر اشاره کرد.
تعریف منطق و نقش آن در خطاسنجی ذهن، موضوع علم منطق، علم و ادراک، تصورات و تصدیقات کلی و جزئی، نسبتهای اربعه، کلیات خمس، سؤالات و انواع آن، حد و رسم، قضایا و تقسیمات قضایا، احکام قضایا، تناقض، عکس، قیاس و اقسام آن، اشکال قیاس، ارزش قیاس و بالاخره صناعات خمس.
نویسنده در دروس آخر این بخش به اشکالات و شبهات دانشمندان غربی از جمله بیکن، دکارت، پوانکاره، میل و راس در مورد علم منطق جواب داده است.
از خصوصیات مهم این کتاب، اشاره نویسنده به علل و انگیزه پیدایش علم متطق و تقسیم‌بندی‌های آن، در ضمن متن اصلی درس است.
در درس‌های اول و دوم بخش دوم، نویسنده به توضیحاتی کلی در باره فلسفه و فلسفه اسلامی پرداخته و معنای فلسفه در فرهنگ اسلامی و فرهنگ غربی و تفاوت علم و فلسقه مورد بحث قرار گرفته است. همچنین به شبهات و اشکالات مربوط به معنی متافیزیک و جدا شدن علوم از فلسفه در این بخش اشاره‌هایی وجود دارد.
در درس‌های سوم تا ششم، نویسنده به اختصار روش‌های چهارگانه فلسفه مشّا، اشراق، کلام و عرفان و تفاوت آنها را با یکدیگر شرح داده و سپس سیر طبیعی این چهار بینش و نزدیکی آنها با یکدیگر را بیان کرده است. بعد نتیجه گرفته که این چهار بینش، در حکمت متعالیه متبلور می‌باشد و در ادامه معنی و اهمیت حکمت متعالیه ملاصدرا و کتاب اسفار اربعه بیان می‌شود.
در فصل ششم تا دهم که با تقسیم‌بندی مسایل فلسفه شروع می‌شود مفاهیم و اصطلاحاتی چون: وجود و ماهیت، عینی و ذهنی، حادث و قدیم، ثابت و متغیر، علت و معلول، وجوب و امکان و امتناع مورد بحث قرار می‌گیرد.[۱]
پانویس
- ↑ باقرزاده‌ی ارجمندی، میراحمد، ص45-47
منابع مقاله
باقرزاده ارجمندی، میراحمد، کتاب‌شناسی توصیفی استاد مرتضی مطهری، مؤسسه تحقیقاتی علوم اسلامی – انسانی دانشگاه تبریز (سه علامه تبریزی)، تبریز، چاپ اول، بهار1381ش