آرمانشهر
آرمانشهر: رؤیای جهان بهتر؛ سیر نظریههای آرمانشهرگرایی از قرن پانزدهم میلادی تا امروز تألیف ناصر فکوهی و علی اکبری؛ کتابی است که به بررسی سیر نظریههای آرمانشهرگرایی از قرن پانزدهم میلادی تا دوران معاصر میپردازد. این اثر دربرگیرندۀ درسگفتارهای استاد ناصر فکوهی است که با نگاهی تحلیلی به تبیین اندیشههای آرمانشهری و ردّ تقلیلگرایی در تفسیر این مفهوم میپردازد. نویسندگان استدلال میکنند که آرمانشهرگرایی را نمیتوان صرفاً به حوزۀ ادبیات تخیلی، الهیات، روانشناسی یا برنامهریزی توسعه تقلیل داد، بلکه این مفهوم اساساً مبتنی بر پیشبینی سیر عادی واقعیتها در چارچوب علمی و در جستجوی زندگی آرمانی برای نوع بشر در این دنیاست.
| آرمانشهر: رؤیای جهان بهتر؛ سیر نظریههای آرمانشهرگرایی از قرن پانزدهم میلادی تا امروز | |
|---|---|
 | |
| پدیدآوران | فکوهی، ناصر (نویسنده) اکبری، علی (نویسنده) |
| عنوانهای دیگر | سیر نظریههای آرمانشهرگرایی از قرن پانزدهم میلادی تا امروز |
| ناشر | کتابکده کسری |
| مکان نشر | مشهد |
| سال نشر | 1403 |
| چاپ | اول |
| شابک | 978-622-6963-60-2 |
| موضوع | مدینه فاضله -- تاریخ -- فلسفه |
| زبان | فارسی |
| تعداد جلد | 1 |
| کد کنگره | HX 806 |
ساختار
این کتاب در یازده فصل و یک کتابنامه سامان یافته است.
گزارش کتاب
کتاب «آرمانشهر: رؤیای جهان بهتر» اثر ناصر فکوهی و علی اکبری، پژوهشی جامع در مورد سیر تحول نظریههای آرمانشهرگرایی از قرن پانزدهم میلادی تا عصر حاضر است. نویسندگان در مقدمه کتاب به نقد برداشتهای نادرست و تقلیلگرایانه از مفهوم آرمانشهر میپردازند و تأکید میکنند که این مفهوم را نمیتوان صرفاً در قالب ادبیات تخیلی، الهیات، روانشناسی یا برنامهریزی توسعه اجتماعی محدود کرد.
در فصل اول، دیدگاه آرمانشهری تامس مور در کتاب «آرمانشهر» او بررسی شده است. مور با به کارگیری شخصیتهای تاریخی و نامگذاری شخصیت اصلی داستان به نام رافائل هیتلودی (به معنی یاوهسرا)، ماهیت تخیلی به اثر خود بخشیده است. نویسندگان به این پرسش میپردازند که تا چه حد میتوان آرمانشهر مور را نوعی اندیشۀ رادیکال تلقی کرد.
فصل دوم به آرای شارل فوریه، متفکر بزرگ قرن نوزدهم اختصاص دارد. در این فصل به این مسئله پرداخته میشود که چگونه عناصر تفکر آرمانشهری میتوانند نتیجهبخش باشند، بدون آنکه کل نظام آرمانشهری به دلیل ماهیت خاص خود به نتیجه برسد.
در فصل سوم، اندیشههای آرمانشهری رابرت اوون، اصلاحگر سوسیالیست اهل ولز بررسی شده است. نویسندگان اشاره میکنند که اندیشههای اوون با محوریت ساخت پروژۀ معماری یا شهری مطرح نمیشود، بلکه نظام اوونی با فاصلهگرفتن از مفاهیم معماری و شهرسازی، بر تعریف نوعی سازمان و تأکید بر تربیت و پرورش استوار است.
فصل چهارم به بیاننامۀ حزب کمونیست میپردازد. این بیاننامه که در سال 1848 منتشر شد، به مثابۀ نوعی کتاب مقدس تلقی میشود و یک برنامۀ کار عملی ارائه میدهد. گفتمان این بیاننامه تا زمان مواجهه با بحران عمومی کمونیسم ادامه یافته است.
در فصل پنجم، کیبوتصها و برنامۀ آنان بررسی شده است. برنامۀ کیبوتصها شکل عملی از مفهوم آرمانشهر است که از زمان تأسیس بیتالیعقوب در سال 1882 تا امروز تداوم یافته است.
فصل ششم به ایدۀ «باغشهر» ابنزر هاوارد، یکی از بزرگترین متفکران بریتانیایی میپردازد. هاوارد تحت تأثیر اندیشههای ادوارد بلامی و در ادامۀ پندارهای تعاونی اوون، ایدۀ «باغشهر» را به مثابۀ جایگزینی برای شهرهای بزرگ صنعتی معرفی کرد.
در فصل هفتم، اندیشههای ادوارد بلامی در کتاب «نگاه به گذشته» تحلیل شده است. نویسندگان اشاره میکنند که آنچه در این کتاب مطرح شده، شباهت چندانی با روی کارآمدن دولت سوسیالیست استبدادی در اتحاد جماهیر شوروی ندارد، بلکه بیشتر به ساختارهای سوسیال دموکراتی شبیه است که در کشورهای اسکاندیناوی به وجود آمد.
فصل هشتم به جنبش فوتوریسم و ارتباط آن با آرمانشهری اختصاص دارد. این جنبش برای نخستین بار در قرن بیستم از ناحیۀ هنرمندان مطرح شد و معماران فوتوریست برنامهای عملیاتی برای نیل به جامعۀ آرمانی ارائه دادند.
فصل نهم به جریانهای آرمانخواه دانشجویی در دهۀ 1960 در اروپا و آمریکا و آرمانشهر دانشجویی در آن سالها میپردازد.
فصل دهم به بررسی کتاب «اکوتوپیا» نوشتۀ ارنست کالنباخ اختصاص دارد که تلفیقی از مفاهیم محیط زیست و اتوپیا است.
در فصل پایانی، کتاب «آسمان زخمی» با مضمون سفر به ستارگان نوشتۀ دیان دوان بررسی شده است. کتاب با کتابنامه جامعی در صفحات 223 تا 228 به پایان میرسد.[۱]
پانويس
منابع مقاله
پایگاه کتابخانه تخصصی ادبیات