کلیات بسحق اطعمه شیرازی

    از ویکی‌نور
    (تفاوت) → نسخهٔ قدیمی‌تر | نمایش نسخهٔ فعلی (تفاوت) | نسخهٔ جدیدتر ← (تفاوت)
    ‏کلیات بسحق اطعمه شیرازی
    کلیات بسحق اطعمه شیرازی
    پدیدآورانبسحاق اطعمه، احمد بن حلاج (نويسنده) رستگار فسایی، منصور (مصحح)
    ناشربنیاد فارس شناسی ** مرکز پژوهشی ميراث مکتوب
    مکان نشرایران - تهران
    سال نشر1382ش
    چاپ1
    شابک964-6781-78-0
    موضوعشعر فارسی - قرن 9ق.
    زبانفارسی
    تعداد جلد1
    کد کنگره
    ‎‏/‎‏ک‎‏8 5685 PIR
    نورلایبمطالعه و دانلود pdf

    کلیات بسحق اطعمه شیرازی، مجموعه اشعار جمال‌الدین ابواسحاق حلاج اطعمه شیرازی (متوفی 827ق/1423م یا 830ق/1427م) است که با تصحیح منصور رستگار فسایی، منتشر شده است.

    کلیات بسحق، ترکیبی از شعر و نثر است و اشعار او نیز از قصیده، غزل، قطعه، رباعی و فردیات، تشکیل شده است. او کلام خود را در غزل، مختصر و مفید می‌داند و می‌نویسد: «چون حکما گفته‌اند اغذیه، کثیر الکیفیه و قلیل ‌الکمیه می‌باید، هنوز اشتهای صادق، باقی بود که دست از غذا بازدارند، ما نیز عدد ابیات غزلیات، از هزار نگذراندیم، تا رغبت مشتهی، صادق‌تر و با امزجه و طبایع، موافق‌تر باشد»[۱].

    کلیات او، علاوه بر انواع شعر، از چند رساله نثر هم تشکیل شده است که به‌وسیله خود بسحق، در این دیوان، فراهم آمده است و در روزگار خود وی، به شهرت کافی دست یافته است؛ آن‌چنان‌که به قول شاعر، از اقصای بلاد شیراز، می‌آمدند تا شعر و نثر اطعمه را فراچنگ آرند[۲].

    دیوان بسحق، مجموعه‌ای از نظم و نثر است که شامل بخش‌های زیر می‌باشد:

    الف)- مقدمه منثور در نظم و تألیف دیوان؛

    ب)- قصاید که شامل 5 قصیده به شرح زیر است:

    1. سفره کنز الاشتها که خود مقدمه‌ای منثور دارد و پس از آن، قطعه‌ای می‌آید که در آن، سبب نزول سفره کنز الاشتها، مطرح می‌شود؛
    2. قصیده آفاق و انفس که در مدح شاه سیف‌الدین سروده است؛
    3. قصیده به اقتفا و استقبال این بیت ظهیر فاریابی که:
    سپیده‌دم که شدم محرم سرای حضورشنیدم آیه توبوا إلی الله، از لب حور
    1. قصیده در استقبال این بیت خواجوی کرمانی که:
    وجه برات شام بر اختر نوشته‌اندواموال زنگ بر شه خاور نوشته‌اند
    1. قصيدة في الكرديات و اللريات که قصیده‌ای است به لهجه محلی شیرازی و در وصف طعام‌ها؛
    2. قصیده‌ای که در ضمن خاتمت دیوان آمده و در مدح کجری است.

    ج)- ترجیعات: شامل 9 بند که بیت ترجیع آن، چنین است:

    ای گرسنگان سفره‌پردازوی سوختگان آتش آز

    د)- مثنویات: که از دو مثنوی بلند تشکیل شده است:

    1. مثنوی اسرار چنگال در بحر «رمل مسدس محذوف»؛
    2. مثنوی جنگ‌نامه مزعفر و بغرا که بر وزن شاهنامه فردوسی است.

    ه)- غزلیات: جمعا 129 غزل؛

    و)- مقطعات؛

    ز)- رباعیات؛

    ح)- فردیات؛

    ط)- مناظره نان و حلوا؛

    ی)- آثار منثور[۳].

    پانویس

    1. ر.ک: مقدمه مصحح، صفحه چهل‌وهفت
    2. ر.ک: همان
    3. ر.ک: همان، صفحه چهل‌وهفت - پنجاه

    منابع مقاله

    مقدمه مصحح.


    وابسته‌ها